Hàng không Ấn Độ tận dụng 'bong bóng du lịch' để hồi phục

Ấn Độ ký 16 thỏa thuận “bong bóng du lịch” với 16 nước, tạo điều kiện cho các hãng hàng không nối lại các đường bay quốc tế - Ảnh: Reuters

Hãng hàng không giá rẻ SpiceJet là hãng bay mới nhất tận dụng cơ hội mới khi tuyên bố sẽ khai trương đường bay thẳng từ Dehli và Mumbai đến sân bay Heathrow ở London, Anh vào ngày 4-12 tới.

Cơ hội ở thị trường mới 

“Đối với SpiceJet, đây là bước phát triển lớn - lần đầu tiên chúng tôi tiến hành khai thác các tuyến bay đường dài thường xuyên”, Chủ tịch và CEO Ajay Sing phát biểu trong buổi họp báo trực tuyến. Trước giờ, SpiceJet chỉ bay đến các điểm gần Ấn Độ như Bangkok hay Hồng Kông. 

“Điều quan trọng hơn là chúng tôi nối chuyến đến các thành phố nhỏ ở Ấn Độ”, vị CEO nói. Ông chỉ ra rằng người dân Ấn Độ ở các vùng hẻo lánh có thể dễ dàng bay đến London, trong khi khách từ thủ đô Anh đến Ấn Độ cũng dễ dàng bay đến các điểm thuộc mạng lưới bay của SpiceJet. Hãng bay này sẽ sớm công bố thêm các tuyến bay quốc tế đường dài.

Các chuyến bay của SpiceJet hiện được thực hiện dưới thỏa thuận “bong bóng hàng không” giữa Ấn Độ và Anh. Đây là thỏa ước song phương tạm thời nhằm tái khởi động các chuyến bay thương mại chở khách khi nhiều nước trên thế giới vẫn còn phong tỏa bầu trời. Ấn Độ đã đạt được 16 thỏa thuận với các nước, bao gồm Mỹ, Canada, France và Germany.

Các nỗ lực to lớn của chính phủ Ấn Độ để hồi hương công dân khắp nơi trên thế giới trong giai đoạn nhiều nước phong tỏa biên giới cũng giúp SpiceJet có kinh nghiệm trong các chuyến bay dài. Hồi cuối tháng 8, SpiceJet đã thực hiện chuyến bay charter từ Heathrow để đưa 329 khách về nước. Đến nay, hãng đã thực hiện 800 chuyến bay để vận chuyển 130.000 hành khách gồm công dân Ấn và người nước ngoài, gồm các chuyến bay tầm xa đến Amsterdam, Toronto và Rome.

“Thời điểm này là thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội lớn cho chúng tôi. Chúng tôi luôn muốn có được trung tâm (hub) bay quốc tế của SpiceJet ở Ấn Độ, đưa khách của chúng tôi trên các tuyến bay đường dài đến châu Âu, Anh và Mỹ. Đây là những bước đầu tiên để đạt được giấc mơ lớn đó”, CEO Sing nói.

Thị trường tiềm năng, nhưng không “dễ ăn”

Các tuyến bay đến London luôn nằm trong danh sách ưu tiên hàng đầu của các hãng bay Ấn Độ. Cộng đồng Ấn kiều ở Anh lên đến hơn 1,4 triệu người, bên cạnh đó khoảng 350.000 công dân Ấn đang học tập, sinh sống và làm việc tại xứ sương mù.

Một lượng lớn khách từ Ấn Độ đến Anh hàng năm để du lịch, kinh doanh, học tập, thăm bạn bè và người thân. Theo bà Sally Balcombe, giám đốc điều hành của cơ quan du lịch Visit Britain, Ấn Độ là thị trường lớn thứ 16 về lượng khách của Anh với gần 700.000 lượt khách trong năm ngoái. Lượng khách thị trường này tăng 42% trong giai đoạn 2016-2019.

Thị trường bay London từ Ấn Độ bị “bộ ba Trung Đông” hay ME3 – gồm các hãng hàng không Etihad, Emirates và Qatar – thống lĩnh nhiều năm liền bởi tần suất chuyến bay và năng lực vượt trội. Bộ ba này không bay thẳng mà phải dừng nối chuyến ở các nước này trước khi đi Anh, vì thế mất thời gian. Nhưng du khách Ấn Độ lại thích, bởi giá rất cạnh tranh. “Dubai, Doha và Abu Dhabi là những điểm đến hấp dẫn của du khách Ấn”, ông K. Srikar Reddy, cựu tổng lãnh sự Ấn Độ tại TPHCM giải thích.

Thị trường bay thẳng London hiện do bốn hãng truyền thống khai thác: British Airways và Virgin Atlantic từ Anh, hãng Air India của Ấn Độ và hãng Vistara – liên doanh giữa tập đoàn Tata của nước này và Singapore Airlines.

Hai hãng Air India và British Airways chiếm đến gần 80% lưu lượng khách đường bay thẳng London, và với thế độc quyền đôi như vậy cả hai hãng ít khi nào chịu khuyến mãi. Ngay cả trong thời điểm đi lại hạn chế và túi tiền eo hẹp hiện nay, hai hãng này vẫn giữ giá rất cao, theo chuyên trang về hàng không Simple Flying.

Theo thỏa thuận “bong bóng hàng không”, hãng liên doanh Vistara chỉ mới bay thẳng Delhi – London hồi tháng 8 vừa rồi bằng chiếc máy bay mới thân rộng Boeing 787-9 Dreamliner đầu tiên của hãng. Vistara nói đang xin phép để mở tuyến bay đến Paris và Frankfurt và mở thêm các tuyến bay đường dài khác với chiếc Dreamliner mới thứ hai.

“Đội máy bay mới và hiện đại thể hiện cam kết của chúng tôi đối với mở rộng mạng lưới bay với những chuyến bay thẳng, dịch vụ trên khoang tốt nhất”, CEO Vistara Leslie Thng phát biểu.

Như vậy, SpiceJet là hãng bay thứ ba của Ấn Độ và là hãng giá rẻ duy nhất khai thác thị trường bay thẳng.
Bước đi của hãng giá rẻ SpiceJet đang gây chú ý. Indigo - hãng giá rẻ lớn nhất của Ấn Độ về lượng khách - mong muốn những chuyến bay đường dài bằng máy bay thân rộng, nhưng chưa thực hiện được.

Nhưng tại sao SpiceJet lại chọn khai trương tuyến bay đường dài vào thời điểm dịch bệnh đầy hoang mang như hiện nay? Nhà phân tích hàng không Sindhu Bhattacharya ở New Delhi nhận xét: “Đây là thị trường của nhà quản trị tài ba  và nhạy bén, bởi giá thuê máy bay lúc này giảm hơn 30%, giúp tiết kiệm chi phí rất nhiều”.

Nhà phân tích này cũng nói rằng khi SpiceJet tuyên bố khai trương tuyến bay đi London, hãng này cũng “cắt đuôi” luôn các hãng giá rẻ của Ấn Độ khác đang đeo bám để thâm nhập thị trường này. SpiceJet lại đưa ra giá khá mềm cho vé khứ hồi đi London: 732 đô la. Giá các hãng khác gần như gấp đôi.

Hỗ trợ chính sách

Ngay cả trước dịch, các hãng hàng không ở đất nước Nam Á này cũng có nhiều vấn đề: quản trị tồi, mua sắm quá trớn, thuê mướn quá nhiều nhân viên… Chính phủ Ấn Độ nhiều lần định tư hữu hóa hãng hàng không quốc gia Air India bởi liên tục thua lỗ, các khoản nợ trong năm tài chính 2019 lên đến 8,2 tỉ đô la. Hãng tư vấn hàng không CAPA cuối năm 2019 dự báo rằng Air India và các hãng khác sẽ tiếp tục một năm thua lỗ trong năm 2020.

Dịch Covid-19 đã giáng thêm những cú bồi mạnh mẽ. Giữa tháng 9 rồi, các hãng hàng không Ấn Độ đã đệ trình Quốc hội kế hoạch vay ít nhất 1,5 tỉ đô la miễn lãi suất để hồi phục. Số tiền này đã được điều chỉnh nhiều lần từ mức dự kiến ban đầu là 300 triệu đôla.

Cho đến giờ, các đề nghị xin vay vẫn chỉ là những tờ giấy chạy qua lại giữa các bộ.
Kế hoạch vay nợ chưa được chuẩn thuận, nhưng dường như chính phủ Ấn Độ đã có những động thái hỗ trợ chính sách, hoặc “chống lưng” các hãng. 

Tháng 7 vừa rồi, chính phủ Ấn Độ áp dụng chiến lược “sử dụng linh hoạt không phận” cho phép các hãng dân sự bay qua không phận do quân đội quản lý. Có đến 40% không phận của nước này dành cho hoạt động quân sự, nhưng khu vực xung quanh thủ đô Delhi tỷ lệ lại càng cao, gây khó cho các hãng bay.

“Đường bay thẳng sẽ giúp tiết kiệm thời gian bay, giảm lượng xăng tiêu thụ. Vì thế, hiệu quả kinh doanh tăng. Điều này càng có ý nghĩa giữa mùa dịch bệnh”, Amitabh Khosla – đại diện Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) tại Ấn Độ - nhận định.

Cuối tháng 9 vừa rồi, Ấn Độ đã ra quyết định cấm hãng Lufthansa thực hiện các chuyến bay từ 30-9 đến 20-10 vì chính phủ Đức đưa ra hạn chế người Ấn Độ nhập cảnh dù rằng hai nước có thỏa thuận “bong bóng hàng không” vào cuối tháng 7. “Chúng tôi không hy sinh lợi ích của các hãng bay Ấn Độ”, Bộ trưởng Hàng không Dân dụng Hardeep Singh Puri phát biểu.