80 triệu lao động ở Trung Quốc có thể đã mất việc

Số người thất nghiệp cao gấp 3 lần con số chính thức?

Trung Quốc ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực đô thị của nước này tăng lên mức kỷ lục 6,2% hồi tháng 2 và giảm nhẹ về mức 5,9% trong tháng 3. Ảnh: Trading Economics

Wang, một nhân viên ngành công nghệ 26 tuổi ở Bắc Kinh, đã sốt sắng nhảy việc vào năm ngoái vì nhận thấy thị trường lao động có dấu hiệu khó khăn. Nhưng hồi tháng 1 năm nay, khi dịch Covid-19 bùng phát ở Trung Quốc, anh bị sa thải khỏi một công ty internet ở Bắc Kinh.

Trò chuyện với CNN, Wang cho biết năm ngoái, anh đã cảm nhận bức tranh thị trường lao động bắt đầu tối tăm nhưng năm 2020, tình hình thậm chí còn tồi tệ hơn khi dịch Covid-19 ập đến.

Wang không tiết lộ đầy đủ tên họ của mình vì không muốn bạn bè hay gia đình biết anh thất nghiệp.

Những người thất nghiệp như Wang không mấy lạc quan về khả năng tình hình việc làm sẽ cải thiện sớn. Wang nói: “Tôi cảm thấy khốn khổ nhưng tôi không thể làm bất cứ điều gì để thoát ra khỏi tình trạng này. Tôi nghĩ những người khác cũng vậy”.

Wang cho hay môi trường việc làm hiện nay trái ngược với thời điểm anh tốt nghiệp đại học vào năm 2015. Vào thời điểm đó, chính phủ triển khai các gói trợ cấp và các hình thức hỗ trợ tài chính khác cho các công ty khởi nghiệp.

Nhưng ngay cả trước khi dịch Covid-19 xảy ra, sự hỗ trợ đó cạn thưa dần. Các công ty khởi nghiệp nơi Wang làm việc vào năm 2018 và 2019 đều cạn kiệt tiền mặt do Bắc Kinh siết chắt các quy định về cách họ có thể nhận vốn đầu tư.

Giờ đây, Wang cho rằng kiếm việc làm gần như là điều bất khả thi. Anh và bạn bè đang bi quan và một số họ thậm chí không chắc chắc có thể trụ lại ở Bắc Kinh.

Wang nói: “Tôi không biết khi nào tình hình thị trường lao động sẽ tốt hơn. Tôi chỉ biết chờ đợi”.

Dịch Covid-19 gần như đóng băng hoàn toàn nền kinh tế Trung Quốc trong nhiều tuần vào hồi đầu năm nay, tàn phá nặng nề nền kinh tế lớn thứ hai thế giới và khiến hàng triệu người mất việc.

Rất khó để nắm bắt chính xác về số người mất việc ở Trung Quốc vì dữ liệu thất nghiệp chính thức chỉ ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp ở các vùng đô thị, vốn thường dao động ở mức từ 4% đến trên 5% trong nhiều năm.

Trong tháng 3, Trung Quốc ghi nhận tỷ lệ thất nghiệp ở vùng đô thị là 5,9%, giảm một chút so với mức kỷ lục 6,2% vào tháng được đó. Điều này có nghĩa là có hơn 27 triệu người Trung Quốc đang thất nghiệp.

“Tỷ lệ thất nghiệp chính thức ở Trung Quốc có thể thấp hơn nhiều so với thực tế. Sẽ là điều bất thường nếu Trung Quốc sẵn sàng báo cáo dữ liệu xấu. Vì Trung Quốc thường thao túng số liệu nến tình hình thất nghiệp thực tế có thể nghiêm trọng hơn nhiều”,  Willy Lam, giáo sư ở Trung tâm Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Đại học Trung văn Hương Cảng (Hồng Kông), nói.

Tỷ lệ thất nghiệp ở vùng đô thị Trung Quốc không tính đến những người ở khu vực nông thôn, kể cả 290 triệu công nhân nhập cư làm việc trong ngành xây dựng, sản xuất và các tham gia các hoạt động kinh tế khác có mức lương thấp nhưng thiết yếu. Nếu tính cả lực lượng người lao động nhập cư này, số người thất nghiệp ở Trung Quốc có thể lên đến 80 triệu vào cuối tháng 3, tức cao gấp 3 lần con số chính thức, theo nhận định của  Zhang Bin, nhà kinh tế ở Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, một tổ chức nghiên cứu và tư vấn các vấn đề khoa học xã hội nằm dưới sự điều hành của chính phủ Trung Quốc.

Các chuyên gia khác cũng cho rằng con số 80 triệu người thất nghiệp có thể sát với tình hình thực tế hơn. Điều này có nghĩa là gần 10% lực lượng lao động ở Trung Quốc đang được giả định có việc làm nhưng thực tế đã mất việc, theo các nhà kinh tế ở Ngân hàng Société Générale (Pháp).

“Cú sốc Covid-19 đối với thị trường lao động Trung Quốc là chưa có tiền lệ về quy mô, độ dài và bản chất”, hai nhà kinh tế Wei Yao và Michelle Lam của Société Générale viết trong một báo cáo nghiên cứu công bố hồi tuần trước.

Bắc Kinh lo thất nghiệp có thể dẫn đến bất ổn xã hội

Người lao động xem các thông tin tuyển dụng ở một hội chợ việc làm tại TP. Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc hồi tháng 4-2020. Ảnh: Getty

Phát biểu trong cuộc họp báo hồi tháng trước, Mao Shengyong, người phát ngôn Cục Thống kê quốc gia Trung Quốc, ghi nhận thị trường lao động đang chịu nhiều áp lực nhưng khẳng định tình hình chung vẫn ổn định.
Shengyong nói: “Dù dịch Covid-19 tác động nghiêm trọng đến việc làm nhưng không xảy ra tình trạng sa thải hàng loạt ở Trung Quốc”.

Theo giới phân tích, dù Trung Quốc có thể kết thúc năm 2020 với một con số tăng trưởng thấp, con đường phục hồi đầy đủ nền kinh tế có thể rất dài.

Bắc Kinh chưa bao giờ thẳng thắn về các khó khăn kinh tế nhưng các thông điệp gần đây của giới chức Trung Quốc cho thấy rõ thất nghiệp là một vấn đề lớn.

Củng cố nền kinh tế và ngăn ngừa tỷ lệ tỷ lệ thất nghiệp vượt mức kiểm soát đang là nhiệm vụ ngày càng cấp thiết đặt ra cho Bắc Kinh trong những tháng gần đây. Hồi tháng 4, Bộ Chính trị Trung Quốc yêu cầu các quan chức phải xem an ninh việc làm và ổn định xã hội là những vấn đề ưu tiên hàng đầu.

Giáo sư Willy Lam nhận định Bắc Kinh xem nỗ lực tạo việc làm cho người dân là nhiệm vụ quan trọng một phần là vì giới chức trách lo ngại làn sóng thất nghiệp có thể dẫn đến bất ổn xã hội, từ đó, gây ra mối lo chính trị lớn. Ông nói: “Mối quan tâm lớn nhất của Bắc Kinh là việc làm, chứ không phải là tăng trưởng GDP”.

Song những dữ liệu mới nhất báo hiệu con đường tìm việc ở Trung Quố sẽ trở nên gian nan hơn. Theo cuộc khảo sát gần đây được thực hiện bởi Viện Nghiên cứu việc làm Trung Quốc và Zhaopin.com, một trong những trang web việc làm lớn nhất Trung Quốc, trong quí 1 năm nay, số lượng công việc tuyển dụng đã giảm 28% so với quí 4 năm ngoái. Trong khi đó, mức độ cạnh tranh đang khốc liệt hơn vì số ứng cử viên tìm việc tăng 9% trong quí vừa qua.
Các công ty hoạt động trong các ngành dịch vụ của Trung Quốc đóng góp gần 50% tổng số việc làm ở nước này nhưng theo cuộc khảo sát của tập đoàn truyền thông Caixin và hãng nghiên cứu thị trường IHS Markit công bố hôm 7-5, tốc độ sa thải nhân sự của họ tăng lên mức kỷ lục trong tháng 4.

“Tôi cảm thấy thị trường lao động đang thu hẹp với tốc độ nhanh. Tìm được việc lúc này là điều cực kỳ khó vì hầu hết công ty đã đóng băng tuyển dụng kể từ cuối tháng 3”, Yi Feng, 32 tuổi, người vừa mất việc ở một công ty kho vận tại Thượng Hải hồi tháng 3, nói.

Tình hình thị trường lao động thậm chí còn nan giải hơn trong những tháng tới. 8,7 triệu sinh viên sẽ tốt nghiệp đại học trong năm nay ở Trung Quốc và con số này chắc chắn gia tăng thêm áp lực cạnh tranh trên thị trường lao động.

Theo CNN