AI đặt các ngân hàng trước yêu cầu tái định hình lại hoàn toàn hoạt động

Tại Việt Nam, nhiều ngân hàng đã tiên phong triển khai các ứng dụng AI như: chatbot, eKYC, phân tích dữ liệu dự đoán hành vi khách hàng, phát hiện gian lận, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ và hiệu quả phục vụ khách hàng.

Ngày 20/8, tại Tọa đàm với chủ đề “Ứng dụng AI trong truyền thông chính sách và sản phẩm, dịch vụ ngân hàng”, TS. Nguyễn Quốc Hùng, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, sự bùng nổ của AI đang mở ra cơ hội đột phá trong nhiều mảng hoạt động ngân hàng, trong đó có truyền thông chính sách và phát triển dịch vụ, sản phẩm. Việc ứng dụng AI không chỉ giúp tăng hiệu suất công việc, giảm chi phí, tiết kiệm thời gian, mà còn góp phần tăng cường an toàn hệ thống tài chính.

"Một số nghiên cứu cho thấy, đến năm 2025, khoảng 45% doanh số bán hàng trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng được thực hiện hoàn toàn trên các nền tảng số, không cần sự hiện diện tại các điểm giao dịch truyền thống. Đây là kết quả của quá trình số hóa sâu rộng, trong đó AI đóng vai trò trung tâm giúp phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình và cá nhân hóa dịch vụ", ông Hùng thông tin.

Khách hàng kết nối trực tiếp với tư vấn viên ngân hàng qua các quầy LiveBank 24/7.

Lợi ích do AI mang lại cho các ngân hàng là rất lớn, song cũng đặt các ngân hàng trước yêu cầu tái định hình lại hoàn toàn hoạt động.

Đó là sự thiếu hụt nhân sự về AI chất lượng cao. PGS.TS. Phạm Mạnh Hùng, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học ngân hàng (Học viện Ngân hàng) cho hay, cách mạng công nghệ 4.0 dẫn đến sự xuất hiện của nhiều vị trí công việc mới trong ngành tài chính: Chuyên gia khoa học dữ liệu (Data Scientist), Kỹ sư AI/ML (AI/ML Engineer), Chuyên gia an ninh mạng (Cybersecurity Specialist), Nhà phát triển Blockchain (Blockchain Developer), Chuyên gia ngân hàng số (Digital Banking Specialist)...

Sự thay đổi chóng mặt của công nghệ khiến ngành ngân hàng đứng trước nguy cơ thiếu hụt nhân lực có trình độ chuyên môn sâu về công nghệ thông tin (nhân lực có sự kết hợp giữa kiến thức tài chính và năng lực công nghệ). Đây cũng là tình trạng chung trên toàn cầu.

Theo ông Hùng, dự báo từ nay đến năm 2030, có khoảng 1 tỷ lao động trên toàn cầu đứng trước yêu cầu phải đào tạo lại do công nghệ làm thay đổi bản chất của công việc.

Bên cạnh thách thức lớn về nhân sự, các chuyên gia chỉ ra rằng trong lĩnh vực ngân hàng, AI cũng gây ra nhiều rủi ro liên quan đến bảo mật dữ liệu và quyền riêng tư; nguy cơ lệ thuộc vào thuật toán, dẫn đến sai lệch thông tin nếu không được kiểm chứng; vấn đề pháp lý và đạo đức trong sử dụng AI... Trong khi đó, hành lang pháp lý chưa theo kịp công nghệ, và vấn đề "hộp đen" (black box) của AI khi ra quyết định (vì các nhà phát triển AI muốn bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của họ) cũng là những rào cản.

Ngoài ra, các ngân hàng phải bắt kịp với ứng dụng AI trong hoạt động ngân hàng, điều này gây ra thách thức về chi phí đầu tư lớn.

Để thúc đẩy ứng dụng AI trong ngành ngân hàng, thời gian tới, TS. Nguyễn Quốc Hùng đề xuất cần ưu tiên xây dựng và tuân thủ các nguyên tắc đạo đức phát triển và ứng dụng AI, đảm bảo tính công bằng, minh bạch và phục vụ con người.

Bên cạnh đó, cân nhắc thành lập Hội đồng Đạo đức AI nội bộ để giám sát các dự án trọng yếu; Chủ động tăng cường hợp tác giữa các ngân hàng, công ty Fintech, viện nghiên cứu và cơ quan quản lý để chia sẻ kinh nghiệm, dữ liệu (trong phạm vi cho phép) và cùng phát triển các giải pháp AI an toàn, hiệu quả.

Về công nghệ và dữ liệu, Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho rằng, cần ưu tiên nguồn lực đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, có khả năng mở rộng và bảo mật cao để làm nền tảng vững chắc cho việc triển khai các ứng dụng AI phức tạp, đảm bảo dữ liệu luôn được bảo vệ an toàn.

Đồng thời, xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút và giữ chân đội ngũ chuyên gia về AI, khoa học dữ liệu và an ninh mạng. Song song đó, tiếp tục triển khai các chương trình đào tạo để nâng cao nhận thức và kỹ năng số cho toàn thể cán bộ, nhân viên.

Thanh Hoa