Bất chấp thuế quan Mỹ cao, xuất khẩu của Trung Quốc tăng trở lại

Kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc đã tăng trưởng trở lại trong tháng 11 sau cú sụt bất ngờ trong tháng trước, bất chấp xuất khẩu sang Mỹ tiếp tục giảm mạnh do tác động của thuế quan.

Theo dữ liệu hải quan Trung Quốc, tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này trong tháng 11 tăng 5,9% so với cùng kỳ năm trước, đạt 330,3 tỷ USD, vượt ước tính của các nhà kinh tế. Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới giảm 1,1% vào tháng trước.

Thặng dư thương mại của Trung Quốc đạt 111,68 tỷ USD trong tháng 11, mức cao nhất kể từ tháng 6 và tăng so với mức 90 tỷ USD trong tháng 10.

Nhờ sự đảo chiều của xuất khẩu, thặng dư thương mại của Trung Quốc trong 11 tháng đầu năm đạt gần 1,08 nghìn tỷ USD. Đây là mức cao nhất từ trước đến nay và cao hơn mức thặng dư 992 tỷ USD trong cả năm 2024, dựa trên dữ liệu chính thức do FactSet tổng hợp.

Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mỹ giảm gần 29% trong tháng 11, đánh dấu tháng thứ 8 liên tiếp giảm ở mức 2 con số.

Theo Reuters, thuế quan trung bình của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc là 47,5%, cao hơn nhiều so với ngưỡng 40% mà các nhà kinh tế cho rằng sẽ làm suy giảm biên lợi nhuận của các nhà xuất khẩu Trung Quốc.

Trong khi đó, xuất khẩu sang các thị trường khác ngoài Mỹ tăng mạnh, bao gồm Đông Nam Á, Mỹ Latinh, châu Phi và Liên minh châu Âu (EU). Điều này có được là nhờ Bắc Kinh tăng cường đa dạng hóa thị trường xuất khẩu kể từ khi ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024, nhất là tại Đông Nam Á và EU. Nước này cũng tận dụng sự hiện diện toàn cầu của các công ty Trung Quốc để thiết lập các trung tâm sản xuất mới nhằm tiếp cận mức thuế quan thấp.

"Máy móc điện tử và chất bán dẫn có thể là yếu tố quan trọng (để kim ngạch xuất khẩu tăng mạnh)", Dan Wang, Giám đốc bộ phận Trung Quốc của công ty tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, nói. "Tình trạng thiếu hụt chip cấp độ thấp và các thiết bị điện tử khác khiến giá cả tăng vọt, và các công ty Trung Quốc đang vươn ra toàn cầu đã nhập khẩu đủ loại máy móc và các sản phẩm đầu vào khác từ Trung Quốc", Wang lý giải.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu của Trung Quốc tăng 1,9% trong tháng 11, đạt hơn 218,6 tỷ USD, cao hơn mức tăng 1% của tháng 10, bất chấp xu hướng đi xuống trong lĩnh vực bất động sản vẫn ảnh hưởng đến chi tiêu tiêu dùng và đầu tư kinh doanh.

Vào cuối tháng 10 tại Hàn Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt được một thỏa thuận đình chiến thương mại trong vòng 1 năm giữa hai nước. Theo đó, Mỹ hạ thuế quan đối với Trung Quốc, còn Bắc Kinh hứa sẽ dừng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với đất hiếm.

"Việc cắt giảm thuế quan theo thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ-Trung đã không giúp thúc đẩy xuất khẩu sang Mỹ trong tháng trước, nhưng tăng trưởng xuất khẩu chung vẫn phục hồi", Zichun Huang, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, nhận định.

"Vai trò của việc chuyển hướng thương mại để bù đắp tác động từ thuế quan của Mỹ dường như vẫn đang gia tăng", bà Huang nói thêm.

"Nhiều khả năng kim ngạch xuất khẩu trong tháng 11 vẫn chưa phản ánh đầy đủ mức cắt giảm thuế quan, và điều này sẽ được áp dụng trong những tháng tới", Lynn Song, nhà kinh tế trưởng của Ngân hàng ING phụ trách khu vực Trung Quốc, bình luận.

Theo một cuộc khảo sát, hoạt động sản xuất của Trung Quốc trong tháng 11 đã giảm tháng thứ tám liên tiếp, và các nhà kinh tế cho biết vẫn còn quá sớm để xác định liệu có sự phục hồi thực sự nào về nhu cầu bên ngoài sau thỏa thuận đình chiến thương mại Mỹ-Trung hay không.

Chi Lo, chiến lược gia thị trường toàn cầu tại Công ty Quản lý tài sản BNP Paribas, cho biết môi trường thương mại toàn cầu ổn định khó có thể kéo dài lâu, khi quan hệ Mỹ-Trung "vẫn trong tình trạng bế tắc" bất chấp thỏa thuận đình chiến thương mại.

Một số nhà kinh tế, bao gồm Zichun Huang tại Capital Economics, tin rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục giành được thị phần xuất khẩu trong những năm tới.

Morgan Stanley dự đoán rằng đến năm 2030, thị phần xuất khẩu toàn cầu của Trung Quốc sẽ đạt 16,5%, tăng từ mức khoảng 15% hiện nay, nhờ lợi thế của nước này trong các lĩnh vực sản xuất tiên tiến và tăng trưởng cao như xe điện, robot và pin.

Chetan Ahya, chuyên gia kinh tế trưởng khu vực châu Á của Morgan Stanley, viết trong một báo cáo gần đây: "Bất chấp căng thẳng thương mại dai dẳng, chủ nghĩa bảo hộ vẫn tiếp diễn và các nền kinh tế G20 đang áp dụng các chính sách công nghiệp tích cực, chúng tôi tin rằng Trung Quốc sẽ giành được nhiều thị phần hơn trên thị trường xuất khẩu hàng hóa toàn cầu".