Chính phủ yêu cầu đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế TNCN

Cụ thể, Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thống nhất nội dung đưa thu nhập từ giao dịch mua, bán vàng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế); đồng thời hoàn thiện biểu thuế lũy tiến theo phương án 2 mà Bộ Tài chính đã trình (Tờ trình số 570/TTr-BTC ngày 7/9/2025). Hồ sơ dự án luật được yêu cầu sớm hoàn thiện để trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Trước đó, từ cuối tháng 8, Chính phủ đã ban hành Nghị định 232/2025/NĐ-CP (sửa đổi Nghị định 24/2012) mở lối cho doanh nghiệp tham gia nhập khẩu, sản xuất vàng miếng và được áp dụng từ 10/10/2025 - tạo bối cảnh pháp lý mới cho thị trường vàng trong nước. Việc sửa Luật Thuế sẽ phải được hoàn chỉnh đồng bộ với những thay đổi này.

Các chỉ đạo nêu rõ mục tiêu chính là nâng cao tính minh bạch, hạn chế đầu cơ và tình trạng găm hàng đẩy giá. Thực tế trong thời gian gần đây giá vàng miếng trong nước nhiều lần vượt xa thế giới, xuất hiện hiện tượng gom hàng, đầu cơ; Nhà nước đã có các biện pháp thanh tra, xử lý nhưng cho rằng cần công cụ chính sách thuế để kìm chế hành vi này và tạo sự công bằng với các kênh đầu tư khác.

Các chuyên gia cũng lưu ý, hiện doanh nghiệp kinh doanh vàng chịu các sắc thuế (nhập khẩu, GTGT, thu nhập doanh nghiệp) nhưng giao dịch vàng miếng giữa cá nhân với cá nhân hầu như không chịu thuế - điều này tạo kẽ hở cho hành vi gom tích trữ, đầu cơ.

Trước đây đã có nhiều thời điểm, đề xuất liên quan tới việc đánh thuế TNCN với hoạt động mua - bán vàng được đưa ra. Theo chiều hướng ủng hộ (quản lý, ổn định thị trường), nhiều chuyên gia nhận định thuế là công cụ điều tiết hữu hiệu; đánh thuế lợi nhuận từ mua-bán vàng sẽ khiến nhà đầu tư tính toán kỹ hơn, giảm đầu cơ và có thể góp phần ổn định giá cả trong nước. Ngoài ra, đây là nguồn thu bổ sung cho ngân sách.

Ngược lại, cũng có một số ý kiến chuyên gia lo ngại (kỹ thuật và công bằng), vấn đề then chốt là cách tính thuế, đánh trên doanh thu (giá bán) dễ triển khai nhưng có thể tạo “thuế chồng thuế” với người mua dùng thu nhập sau thuế để mua vàng; đánh trên lợi nhuận chênh lệch (bán trừ mua) công bằng hơn nhưng gặp khó về chứng từ, dữ liệu và truy xuất giá mua ban đầu của cá nhân. Nhiều chuyên gia cảnh báo khâu tổ chức thu, kiểm soát giao dịch cá nhân sẽ rất thách thức nếu không có hạ tầng công nghệ và quy định hóa đơn, kê khai chặt chẽ.

Quyết định đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế TNCN là bước chính sách có tính hệ thống, nhằm minh bạch hóa thị trường và hạn chế đầu cơ. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế sẽ phụ thuộc vào cách thiết kế quy định (mức thuế, căn cứ tính thuế, ngưỡng miễn giảm) và năng lực quản lý, hạ tầng hóa đơn điện tử/kết nối dữ liệu để ngăn chặn giao dịch chui.