Có nên cho tổ chức nước ngoài tham gia phát triển nhà ở xã hội?

Mới đây, Tập đoàn Foxconn đã có văn bản kiến nghị gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Xây dựng về việc muốn xây dựng nhà ở xã hội cho công nhân tại các tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc.

Đề xuất phát triển 3 dự án

 Foxconn cho biết, do nhu cầu phát triển của công ty nên cần giải quyết chỗ ở ổn định cho công nhân trong các khu công nghiệp. Foxconn thông qua các công ty con đã nghiên cứu, đề xuất đầu tư xây dựng 3 dự án nhà ở xã hội (NƠXH) ngay cạnh các khu công nghiệp có lao động của tập đoàn này. 

Dự án thứ nhất doanh nghiệp đề xuất là dự án Golden Park tại xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Dự án này do Công ty TNHH MTV Công trình Kim Xương Trí đầu tư, quy mô sử dụng đất 6,3ha, vốn đầu tư khoảng 2.900 tỷ đồng (tương đương 125,8 triệu USD).

Dự án thứ hai là NƠXH Vân Trung, xã Vân Trung, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Dự án do Công ty TNHH Fugiang đầu tư (chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Vân Trung), quy mô sử dụng đất 16,7 ha, tổng vốn đầu tư khoảng 3.400 tỷ đồng (tương đương 150 triệu USD).

Dự án thứ ba là khu nhà ở công nhân và công trình dịch vụ công cộng Phoenix Town. Dự án do Công ty TNHH Fuchuan (chủ đầu tư hạ tầng khu công nghiệp Bình Xuyên II) đầu tư gần khu công nghiệp Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, rộng 9,9 ha, vốn đầu tư hơn 1.060 tỷ đồng (gần 50 triệu USD).

Cả 3 dự án NƠXH này đều gắn với 3 khu công nghiệp mà các công ty con của Foxconn đã rót vốn đầu tư, đó là khu công nghiệp Quế Võ, khu công nghiệp Vân Trung và khu công nghiệp Bình Xuyên.

Foxconn đề xuất cho phép các doanh nghiệp sản xuất trong các khu công nghiệp có thể đại diện cho người lao động đứng ra thuê, mua NƠXH cho công nhân ở tại 3 dự án NƠXH để chủ yếu phục vụ cho nhu cầu ở của công nhân đang làm việc cho tập đoàn.

Tập đoàn này cũng cho rằng, các dự án trên đều đồng bộ công trình nhà ở chung cư và các tiện ích hạ tầng xã hội như y tế, trường học, chợ, thể thao… để đảm bảo mục tiêu an sinh xã hội, ổn định đời sống sinh hoạt cho cư dân trong và ngoài dự án.

Các tổ chức nước ngoài để được tham gia vào phát triển nhà ở xã hội cần phải sửa Luật (Ảnh: Internet)

Nếu tham gia phải sửa Luật

Đánh giá về vấn đề Foxconn đề xuất phát triển NƠXH, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, hiện pháp luật quy định chỉ có doanh nghiệp Việt Nam mới được thực hiện các dự án NƠXH, trong đó có nhà ở công nhân, việc này là do có yếu tố bao cấp.

Tuy nhiên, nếu suy rộng hơn trong bối cảnh hội nhập quốc tế, ranh giới giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài cần phải mở dần để làm sao các doanh nghiệp nước ngoài có thể tham gia mọi dự án kể cả giải quyết được vấn đề thị trường hay an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, NƠXH khi dừng các gói tín dụng, mức độ phát triển cũng dừng lại. Hơn nữa, NƠXH do các doanh nghiệp trong nước phát triển nhiều dự án xin chuyển sang nhà ở thương mại, trong khi đã được nhận ưu đãi về tiền sử dụng đất của Chính phủ.

“ Tôi tin rằng doanh nghiệp nước ngoài muốn phát triển NƠXH họ là người có kinh nghiệm, có vốn, hiểu được cuộc sống của người công nhân, nên họ cũng sẽ không trông chờ vào chính sách ưu đãi của Chính phủ, có chăng là họ xin không thu tiền sử dụng đất”, GS. Võ nói.

Theo Luật sư Hoàng Văn Đạo, Hội Luật gia Việt Nam, theo Luật Nhà ở năm 2014, doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam được phép mua nhà ở riêng lẻ, chứ chưa có quy định về việc được phép mua NƠXH.

"Để đề xuất được thông qua phải có cơ chế đặc thù riêng hoặc cần phải có sự sửa đổi, bổ sung văn bản pháp luật. Muốn sửa luật thì phải có được sự thông qua của Quốc hội, theo tôi vấn đề này không dễ dàng", ông Đạo cho hay.

Trả lời báo chí về việc Tập đoàn Foxconn vừa có đề xuất tham gia phát triển NƠXH, ông Nguyễn Trọng Ninh, Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, đến nay Bộ này vẫn chưa nhận được văn bản nêu trên của Tập đoàn Foxconn. 

Thống kê của Bộ Xây dựng cho biết, đến nay các KCN đã hoàn thành việc đầu tư xây dựng 111 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 47.000 căn hộ, với tổng diện tích 2.350.000 m2. Đang tiếp tục triển khai 91 dự án với quy mô xây dựng khoảng 90.500 căn hộ, tổng diện tích 4.525.000 m2.

Tuy nhiên, số lượng căn hộ trên mới đáp ứng được 28% cho công nhân đang làm việc tại các KCN, còn 3,7 triệu công nhân chưa thể đáp ứng được. Bởi số lượng công nhân được ở trong các KTX do các doanh nghiệp sử dụng lao động, chính quyền và các tổ chức đoàn thể đầu tư xây dựng không nhiều.

Minh Trang