Công ty Quản lý Quỹ: Vai trò trung tâm trong tái cấu trúc thị trường chứng khoán và nâng tầm dòng vốn Việt

Từ Đề án “Tái cấu trúc nhà đầu tư và phát triển ngành quỹ đầu tư chứng khoán” đến Nghị định 245/2025/NĐ-CP, loạt chính sách cải cách đang được triển khai đồng bộ để nâng cao chất lượng vận hành của thị trường chứng khoán Việt Nam. Mục tiêu không chỉ là nâng hạng, mà còn là tái cấu trúc toàn diện dòng vốn và cơ cấu nhà đầu tư theo hướng hiện đại, bền vững.

Theo ông Vương Khắc Huy, CFA - Trưởng phòng Phân tích và Đầu tư, Công ty Quản lý Quỹ Dai-ichi Life Việt Nam (DFVN), Quyết định số 3168/QĐ-BTC thể hiện một tầm nhìn chiến lược trong việc phát triển thị trường chứng khoán. Đề án này có một mục tiêu tổng quát và hai chỉ tiêu cụ thể rất rõ ràng.

Mục tiêu tổng quát là triển khai chiến lược phát triển thị trường chứng khoán theo hướng cải thiện chất lượng cầu đầu tư, tiến tới hình thành cấu trúc cầu bền vững. Hai chỉ tiêu cụ thể gồm: Thứ nhất, tập trung tái cấu trúc nhà đầu tư, nâng dần tỷ trọng nhà đầu tư tổ chức so với nhà đầu tư cá nhân. Thứ hai, phát triển hệ thống quỹ đầu tư chứng khoán, hướng đến quy mô 500 quỹ với tổng giá trị tài sản ròng tương đương 5% GDP vào năm 2030.

Trong tiến trình đó, các công ty quản lý quỹ đảm nhận vai trò trung tâm. Công ty quản lý quỹ có chức năng cốt lõi là quản lý tài sản, đặc biệt thông qua các sản phẩm quỹ mở huy động vốn từ đông đảo nhà đầu tư cá nhân. Song song, các công ty bảo hiểm với đặc thù huy động nguồn phí bảo hiểm lớn, thường ủy thác vốn cho các công ty quản lý quỹ để đầu tư gián tiếp. Ngoài ra, chiến lược đầu tư của công ty quản lý quỹ thường là dài hạn, với phương pháp tiếp cận thị trường dựa trên quy trình đầu tư rõ ràng, hành động kỷ luật và có hệ thống quản trị rủi ro chặt chẽ. Vì vậy, hoạt động đầu tư của công ty quản lý quỹ ít bị ảnh hưởng bởi những biến động ngắn hặn như với cá nhân và không bị tâm lý tham lam và sợ hãi (“greed & fear”) – đây là yếu tố then chốt quyết định thành bại trong đầu tư mà ít được chú trọng.

Thực tế cho thấy nhiều quỹ mở trong nước thời gian qua đã thể hiện được vai trò và tạo giá trị cho nhà đầu tư như hiệu suất đầu tư dài hạn vượt chỉ số tham chiếu, các hoạt động thường xuyên về Investors Education,...góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư cá nhân và thúc đẩy sự chuyển dịch từ “chơi chứng khoán” sang “đầu tư tích sản”. Sự thay đổi nhận thức của nhà đầu tư cá nhân - từ hiểu biết sâu hơn về chứng khoán và lợi thế mà đầu tư quỹ có thể mang lại - sẽ đánh dấu bước ngoặt quan trọng kích hoạt gia tăng tỷ lệ phân bổ dòng vốn đầu tư vào chứng khoán so với mức độ “thử nghiệm” mang tính may rủi như hiện nay. Từ đó hình thành lực cầu dài hạn, giúp thị trường phát triển ổn định và bền vững.

Bản chất của quỹ đầu tư là “dài hạn hóa” nguồn vốn ngắn hạn. Bằng cách huy động vốn từ đông đảo nhà đầu tư cá nhân vốn thường mang tính ngắn hạn, từ đó quỹ sẽ xây dựng danh mục đa dạng, nắm giữ dài hạn, giảm biến động từ các giao dịch nhỏ lẻ hàng ngày. Qua đó, thị trường chứng khoán được vận hành ổn định và lành mạnh hơn.

Ngoài ra, chúng tôi cũng nhìn thấy tiềm năng lớn từ một phân khúc nhà đầu tư nước ngoài – đó là những người nước ngoài đang làm việc và thường trú tại Việt Nam (bao gồm cả phần đông các chuyên gia quốc tế và gia đình đang sinh sống tại đây). Song hành cùng xu hướng số hóa của đất nước, việc phát triển mạnh mẽ các quỹ đầu tư sẽ tạo ra môi trường vừa thuận lợi vừa giá trị cao cho nhóm nhà đầu tư này. Việc thu hút được dòng vốn từ nhóm nhà đầu tư này sẽ đóng góp đáng kể cho sự phát triển chung của thị trường chứng khoán bởi lẽ với bối cảnh nguồn vốn FDI đến Việt Nam vẫn mạnh mẽ, nhóm phân khúc này sẽ ngày càng đông đảo, gắn bó lâu dài và có nhu cầu tích sản cho bản thân và gia đình. Hơn nữa, do đặc thù ở lâu dài tại Việt Nam, nguồn vốn từ phân khúc nhà đầu tư nước ngoài này mang tính ổn định xét trong nhóm FII (đầu tư nước ngoài gián tiếp). Nội dung của đề án còn nhắc đến việc đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian mở tài khoản (song hành cùng với xu hướng số hóa của đất nước) nhằm tạo điều kiện cho cá nhân nước ngoài đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam thuận lợi hơn là điểm tích cực, rất đáng được quan tâm và tập trung.

Theo quan điểm của DFVN, cả 3 yếu tố đều quan trọng và cần được ưu tiên đồng thời, vì đây chính là những nền tảng tạo dựng niềm tin & sự bền vững. Do đó, những yếu tố này đều là những tiêu chuẩn bắt buộc trong hoạt động hàng ngày và cần liên tục cải thiện của các công ty quản lý quỹ. DFVN cũng muốn nhấn mạnh lại đây không phải là đích đến mà là các tiêu chuẩn bắt buộc.

Tại DFVN, chúng tôi còn tích cực & chủ động tiếp cận tham khảo áp dụng các chuẩn mực quốc tế dành cho người quản lý tài sản, đơn cử như CFA Institute Asset Manager Code (Bộ Quy tắc Đạo đức và Chuẩn mực Ứng xử Chuyên nghiệp dành cho Người quản lý tài sản của Viện CFA Hoa Kỳ), chuẩn mực GIPS hướng dẫn báo cáo hiệu suất đầu tư. Các thông lệ toàn cầu này đã được đúc kết và áp dụng tại các công ty hàng đầu thế giới với những tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp, trong đó những nguyên tắc căn bản như quyền lợi nhà đầu tư luôn được đặt lên hàng đầu. Việc áp dụng những thông lệ đó thể hiện tư duy tích cực, tinh thần cam kết, thái độ trung thực và chuyên nghiệp của công ty quản lý quỹ trong việc cẩn trọng khi sử dụng vốn của Nhà đầu tư, luôn xem Nhà đầu tư là trọng tâm và lợi ích của Nhà đầu tư là trên hết.

Song song với nỗ lực đó, InvestingPro – đại lý phân phối chứng chỉ quỹ được cấp phép bởi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước – đang đồng hành cùng DFVN trong việc mở rộng kênh tiếp cận nhà đầu tư cá nhân, mang đến trải nghiệm đầu tư minh bạch, thuận tiện và hiện đại trên nền tảng công nghệ số. Với thế mạnh về công nghệ và hệ sinh thái truyền thông chuyên nghiệp, InvestingPro hướng tới mục tiêu giúp nhà đầu tư Việt Nam tiếp cận sản phẩm quỹ mở một cách dễ dàng hơn, đồng thời lan tỏa giá trị đầu tư chuyên nghiệp và tích sản dài hạn – đúng tinh thần của các chuẩn mực quốc tế mà DFVN đang theo đuổi.