EU lưỡng lự áp 100% thuế quan lên Ấn Độ và Trung Quốc theo lời ông Trump

Liên minh châu Âu (EU) được cho là ít có khả năng chấp thuận đề nghị của Nhà Trắng trong việc áp thuế quan lên tới 100% đối với Ấn Độ và Trung Quốc do hai nước kia mua dầu của Nga.

Theo truyền thông quốc tế, Tổng thống Donald Trump đã đưa ra đề nghị như vậy trong một cuộc họp với các quan chức cấp cao của Mỹ và EU tại Washington hôm 9/9.

Theo Reuters, một phái đoàn của EU, bao gồm người phụ trách các lệnh trừng phạt đối với Nga, đã đến Washington trong tuần này để thảo luận cách thức hai bên điều phối cách lệnh trừng phạt đối với Nga do xung đột tại Ukraine.

Financial Times cho biết, Mỹ sẵn sàng áp "theo tay" bất kỳ mức thuế nào mà EU áp lên hai cường quốc đó. Nhà Trắng chưa xác nhận thông tin này.

Trả lời đề nghị bình luận của CNBC, một phát ngôn viên của Ủy ban châu Âu (EC) từ chối tiết lộ chi tiết cuộc họp do tính bảo mật.

"EU đã làm việc với tất cả các đối tác toàn cầu có liên quan, bao gồm cả Ấn Độ và Trung Quốc, trong bối cảnh khối này nỗ lực thực thi lệnh trừng phạt của mình. Sự can dự này sẽ tiếp tục", người phát ngôn nói thêm.

EC đang chuẩn bị gói lệnh trừng phạt thứ 19 đối với Moskva. Gói mới này "bổ sung các công cụ trừng phạt mới cho phép chúng tôi nhắm mục tiêu vào việc lách luật thông qua các nước thứ ba" và rằng Mỹ là một "đối tác cực kỳ quan trọng" trong nỗ lực của Brussels nhằm gây áp lực lên nền kinh tế thời chiến của Nga.

Việc chính quyền Trump yêu cầu EU áp thuế đối với Ấn Độ và Trung Quốc – hai khách hàng chủ chốt mua năng lượng của Nga – là một cách khác để trừng phạt hoạt động thương mại của hai nước với Moskva và gây áp lực buộc Nga chấm dứt xung đột ở Ukraine.

Tuy nhiên, giới chức châu Âu dường như thận trọng với giảm quan hệ với Trung Quốc và Ấn Độ, và thời điểm đưa ra yêu cầu của Trump đã gây chú ý vì Washington đang đàm phán một thỏa thuận thương mại với New Delhi.

Mỹ hiện áp mức thuế 50% đối với Ấn Độ, bao gồm mức thuế 25% mang tính trừng phạt đối với việc mua dầu của Nga. Ấn Độ cho rằng mức thuế này là "không công bằng, không có căn cứ và vô lý", đồng thời chỉ trích hoạt động thương mại của Mỹ và EU với Nga.

Bản thân EU cũng đang trong giai đoạn chốt một thỏa thuận thương mại với Ấn Độ, và khối này không muốn gây hại tới quá trình đàm phán.

Theo Ian Bremmer, nhà sáng lập công ty tư vấn Eurasia Group, yêu cầu mới nhất của Nhà Trắng đối với EU "khó có thể khớp với những nỗ lực của Trump nhằm đạt được một thỏa thuận thương mại với Ấn Độ và Trung Quốc, điều mà ông ấy ưu tiên hơn là lệnh ngừng bắn ở Ukraine (chưa kể đến những vấn đề như an ninh tập thể và răn đe xuyên Đại Tây Dương)", Bremmer nói với CNBC.

"Nó giống như một nỗ lực chuyển trách nhiệm phản ứng rắn hơn sang châu Âu, tạo vỏ bọc chính trị cho sự thiếu hành động của Mỹ trên mặt trận trừng phạt, đồng thời tránh tác động trực tiếp đến quan hệ Mỹ-Trung", ông Bremmer nói thêm.

Giới phân tích cho rằng EU sẽ không chiều lòng Mỹ. Khối này cảnh giác với việc áp dụng chiến lược thuế quan gây tranh cãi của ông Trump và “đoạn tuyệt” quan hệ với Ấn Độ và Trung Quốc, dù có sự cạnh tranh kinh tế với hai siêu cường kinh tế châu Á. Hơn nữa, EU còn có mối quan hệ thương mại phức tạp với Nga.

“Ai cũng biết rằng nếu châu Âu vẫn chưa thể tự ‘cai nghiện’ năng lượng của Nga sau hơn 3 năm rưỡi kể từ khi cuộc chiến nổ ra, thì chắc chắn họ sẽ không thể cắt đứt quan hệ với nhà cung cấp hàng hóa nhập khẩu hàng đầu của mình”, ông Bremmer nhận định.

Các nhà phân tích khác lưu ý rằng, khác với ông Trump, châu Âu không thích áp đặt thuế quan như một phần của chiến lược thương mại, và ý thức rằng khối này không nên bị lôi kéo vào các cuộc chiến thương mại của Tổng thống Mỹ.

"Không ai ở châu Âu cho rằng thuế quan là một công cụ chính sách thương mại hiệu quả... Châu Âu nghiêng về kênh ngoại giao để giải quyết các vấn đề, hơn là một cuộc chiến thương mại trực diện", Bill Blain, chiến lược gia thị trường và người sáng lập Wind Shift Capital có trụ sở tại London, nhận định hôm 10/9.

"Châu Âu nên trả lời là ‘không’. Chính ông Trump đã chọc tổ ong, nên hãy để ông ấy tự giải quyết hậu quả", ông Blain nhấn mạnh.

EU có mối quan hệ thương mại phức tạp với Nga. Thực tế này có thể ngăn EU trừng phạt các quốc gia khác vì làm ăn với Moskva. Chính khối này vẫn giao thương với Nga, dù ở mức thấp hơn nhiều so với trước khi nổ ra xung đột tại Ukraine hồi đầu năm 2022.

Theo số liệu của EC, thương mại giữa EU và Nga đạt 67,5 tỷ EUR (tức 78,1 tỷ USD) vào năm 2024. Trong đó, EU nhập khẩu trị giá 35,9 tỷ EUR, chủ yếu là nhiên liệu và các sản phẩm khai khoáng. Khối này xuất khẩu sang Nga tổng cộng 31,5 tỷ EUR trong năm ngoái.

EU hiện chưa thể dừng toàn bộ việc nhập khẩu khí đốt và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga. Thị phần của Nga trong tổng lượng khí đốt nhập khẩu qua đường ống của EU đã giảm từ hơn 40% vào năm 2021 xuống còn khoảng 11,6% vào năm 2024. Nếu tính cả LNG, thị phần của Nga là gần 19%, theo số liệu của EC.

Trong khi đó, Mỹ đã khuyến khích các đồng minh châu Âu chuyển sang sử dụng LNG của Mỹ.

Ông Trump cho biết, trong khuôn khổ thỏa thuận thương mại khung với Mỹ, EU đã cam kết sẽ mua các sản phẩm LNG, dầu mỏ và năng lượng hạt nhân của Mỹ với giá trị dự kiến đạt 750 tỷ USD trong vòng ba năm tới.

Nói với CNBC ngày 10/9, Bộ trưởng Nội vụ Mỹ Doug Burgum cho biết chính quyền Trump đang đẩy mạnh thị phần của Mỹ trong lĩnh vực năng lượng tại châu Âu.

"[Xuất khẩu] LNG sẽ là một trong những việc dễ làm nhất, [anh] đưa nó lên tàu rồi chuyển đến đây. Thay thế khí đốt của Nga, đưa thị phần của họ về 0% tại châu Âu và tăng thị phần của Mỹ. Điều đó rất tốt cho nước Mỹ, rất tốt cho các đồng minh của chúng ta, và chúng ta sẽ ngừng tài trợ cho phía Nga trong cuộc chiến", ông Burgum phát biểu tại Triển lãm năng lượng Gastech 2025 tại Milan, Ý.