Gỡ 'nút thắt' để phát triển logistics ở Nghệ An

Nhiều dự án đình trệ nhiều năm

Dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh Cảng nước sâu Cửa Lò (thuộc Khu kinh tế Đông Nam) tại xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An do Công ty cổ phần Đầu tư phát triển vận tải Quốc tế làm chủ đầu tư, khởi công từ vào ngày 7/12/2010 với tổng vốn 3.300 tỷ đồng.

Theo kế hoạch, dự án được triển khai với quy mô xây dựng gồm: 1 bến tàu cho tàu 30.000 DWT, dài 252m; 1 bến tàu cho tàu 50.000 DWT, dài 285m… Công suất 4-5 triệu tấn hàng hóa mỗi năm. Các hạng mục công trình hạ tầng hàng hải khác gồm: Tuyến đê chắn sóng dài 1.470m, luồng tàu và các thiết bị báo hiệu an toàn hàng hải.

Tỉnh Nghệ An xác định đây là là dự án hạ tầng giao thông trọng điểm, cùng với các tuyến đường kết nối bảo đảm đồng bộ, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics.

Sau khi hoàn thành, Cảng nước sâu Cửa Lò sẽ là hệ thống giao thông quan trọng kết nối mạng lưới giao thông quốc gia đi qua tỉnh như: Cảng hàng không quốc tế Vinh, đường sắt Hà Nội – TP.HCM, Quốc lộ 1A, cao tốc Bắc - Nam, đường ven biển, Quốc lộ 7C... là đầu mối logistics của vùng và cửa ngõ ra biển ngắn nhất trên tuyến hành lang kinh tế Đông - Tây, phục vụ vận tải và tiếp nhận hàng hóa cho Lào và vùng Đông Bắc Thái Lan.

Người dân trên địa bàn từng ngày trông chờ, hy vọng dự án sẽ sớm đi vào triển khai và hoạt động, nhằm giảm bớt những khó khăn khi con em địa phương phải ồ ạt kéo vào miền Nam. Còn với chính quyền địa phương, dự án này đi vào hoạt động, sẽ tạo ra những đột phá, khởi sắc về kinh tế và xã hội. Tuy nhiên, do gặp một số khó khăn khách quan dự án đã bị đình trệ nhiều năm.

Phải đến đầu năm 2021, dự án mới được khởi động lại, trong đó đã triển khai lập quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 khu hành chính và kho bãi (hậu phương cảng giai đoạn 1). Nhà đầu tư cũng đề xuất thay đổi phương án điều chỉnh mở rộng quy mô dự án Cảng nước sâu Cửa Lò, tăng thêm 1 bến so với quy mô hiện tại là 2 bến.

Khu hậu phương sẽ được xây dựng đồng bộ các công trình hạ tầng kỹ thuật và nhà xưởng theo đúng quy hoạch chi tiết xây dựng được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt. Tổng vốn đầu tư đăng ký là 3.896 tỷ đồng, tăng thêm 596 tỷ đồng so với trước đây.

Gỡ "nút thắt" để phát triển logistics

Ngoài việc đầu tư xây dựng Cảng nước sâu Cửa Lò, mới đây, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Nghệ An cũng đi đến thống nhất chủ trương đầu tư cầu dẫn nối Quốc lộ 7C với Cảng nước sâu Cửa Lò. Tổng mức đầu tư của dự án là gần 1.800 tỷ đồng.

Mục tiêu của dự án nhằm đảm bảo đồng bộ hệ thống hạ tầng giao thông kết nối bến Cảng nước sâu Cửa Lò với mạng lưới giao thông đối ngoại qua Quốc lộ 7C (đường D4), phục vụ lưu thông vận chuyển hàng hóa đường biển với quy mô lớn, đảm bảo đồng bộ kết cấu hạ tầng để triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng và kinh doanh Cảng nước sâu Cửa Lò, tạo môi trường thu hút đầu tư hấp dẫn, hiệu quả.

Bên cạnh đó, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cũng đã thống nhất chi hơn 233 tỷ để nâng cấp, mở rộng Cảng hàng không quốc tế Vinh. Mục tiêu của dự án là mở rộng, cải tạo sân đỗ máy bay. Quy mô dự án là đầu tư xây dựng mở rộng, cải tạo sân đỗ máy bay nâng tổng số vị trí đỗ máy bay thành 9 vị trí đỗ code C.

Với các dự án trên, khi hoàn thành sẽ góp phần tháo gỡ "nút thắt" hạ tầng chiến lược, đáp ứng nhu cầu xuất nhập khẩu hàng hóa và phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Nghệ An nói riêng và vùng Bắc Trung Bộ nói chung.

Trao đổi với Tạp chí Nhà đầu tư, ông Lê Tiến Trị, Trưởng Ban quản lý Khu kinh tế Đông Nam Nghệ An cho biết, với vị trí thuận lợi, dễ dàng đón đầu xu hướng dịch chuyển nguồn hàng từ khu kinh tế phía Đông Nam – tỉnh Nghệ An đổ về đã và đang giúp Cảng Cửa Lò trở thành trung tâm vận tải biển cũng như logistics khu vực miền Trung của Việt Nam.

Tuy nhiên, việc phát triển logistics ở Nghệ An vẫn chậm phát triển hơn so với các tỉnh khác do đầu mối giao thương, đầu ra sản phẩm nhập và xuất khẩu qua Cảng Cửa Lò hiện hữu bị hạn chế và chỉ giải quyết được một phần nhỏ. Hạ tầng cảng Cửa Lò chưa tiếp nhận được các tàu biển có trọng tải trên 50.000 DWT, do đó, phần lớn hàng hoá từ Nghệ An phải đi qua Cảng Nghi Sơn, Hải Phòng...

Hiện nay, Cảng Cửa Lò chỉ đón các tàu container hàng hải trên các tuyến nội địa Việt Nam. Vì vậy, việc nâng cấp, mở rộng và nâng cao năng lực khai thác các cảng biển bằng hình thức đầu tư phù hợp, khuyến khích hình thức hợp tác đối tác công - tư, nhất là Cảng nước sâu Cửa Lò là một trong những giải pháp và nhiệm vụ chủ yếu được Bộ Chính trị xác định tại Nghị quyết 39-NQ/TW ngày 18/7/2023 về xây dựng và phát triển Nghệ An đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo ông Lê Tiến Trị, chúng ta phải hiểu được logistics là chuỗi cung ứng tập trung vào hàng container phần nhiều nên hiện nay chủ yếu tập trung đầu mối đi ra Cảng Hải Phòng hay một phần Cảng Nghi Sơn.

Đối với việc mở rộng Cảng hàng không quốc tế Vinh thì đang là hạ tầng mang tâm chiến lược, trọng điểm, tuy nhiên, hiện nay cũng chỉ mới tập trung giải quyết vấn đề hành khách, còn hàng hoá thì đang lộ trình dần. "Khâu hàng hoá thì sẽ tập trung vào Cảng nước sâu Cửa Lò, theo đó Nghệ An đang tập trung hoàn thành các thủ tục đầu tư để triển khai hoàn thành và dự kiến đến đầu năm 2027, cảng nước sâu Cửa Lò sẽ đi vào hoạt độngs", ông Trị nói.

Ông Lê Tiến Trị cho hay, Nghệ An cũng đã chấp thuận đầu tư hạ tầng ngoài hàng rào cảng biển để bổ trợ thúc đẩy phát triển logistics qua Cảng nước sâu Cửa Lò. "Nói chung, để phát triển mạnh ngành logistics ở Nghệ An thì phải sau năm 2025 mới nói tới", ông Lê Tiến Trị nhấn mạnh.