Hộ kinh doanh không nhận tiền mặt để “né” thuế: Coi chừng bị truy cứu hình sự!

Theo Nghị quyết 68/NQ-TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, chậm nhất trong năm 2026 sẽ xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh (HKD). Ngay sau đó, Quốc hội cũng đã ban hành Nghị quyết 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, Chính phủ cũng đã có Nghị quyết 138/NQ-CP ban hành Kế hoạch hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 68-NQ/TW.

Tuy nhiên không đợi đến năm 2026, theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP ngày 20/3/2026 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 123/2020/NĐ-CP quy định về hóa đơn, chứng từ, từ tháng 6/2025, toàn bộ HKD, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán có doanh thu từ 1 tỷ đồng/ năm trở lên và hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, cung cấp hàng hóa dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng sẽ phải thực hiện xuất hóa đơn điện tử (HĐĐT) từ máy tính tiền.

Từ hình thức nộp thuế khoán chuyển sang hình thức tự kê khai và nộp thuế theo doanh thu thực tế khiến cho không ít HKD tìm cách giảm doanh thu để “né” thuế.

Theo phản ánh, trong mấy ngày gần đây, nhiều cửa hàng kinh doanh từ chối nhận thanh toán chuyển khoản mà chỉ nhận tiền mặt vì lo ngại nếu khách thanh toán qua chuyển khoản, các giao dịch sẽ bị “soi” và doanh thu dễ bị cơ quan thuế kiểm soát chặt hơn.

Theo ghi nhận của PV, nhiều cửa hàng ăn đã nhanh chóng cất bảng mã QR thanh toán khiến cho khách hàng lúng túng vì không có tiền mặt để thanh toán. Một số khác thông báo tính thêm VAT trên hóa hóa đơn của khách hàng dù khách hàng không lấy hóa đơn.

Trước thông tin các cửa hàng phải cung cấp HĐĐT cho khách hàng nhiều người tỏ ra ngạc nhiên vì họ đi ăn cùng lắm là nhận được phiếu tính tiền thậm chí bằng chữ viết tay (không phải hóa đơn bán hàng với đầy đủ thông tin, mã số thuế của người bán), thậm chí ở những hàng ăn nhỏ, người bán cũng là người thu tiền, không có chuyện vừa bốc phở vừa in hóa đơn cho khách.

“Tôi không hiểu khi bỏ thuế khoán, cơ quan thuế sẽ quản lý doanh thu như thế nào?”- Một người dân băn khoăn.

Mua thiết bị vệ sinh có giá tiền triệu tại Triển lãm Vietbult Hà Nội 2025,vừa qua nhưng khi thanh toán người mua bất ngờ vì thậm chí không nhận được hóa đơn bán hàng với lý do “không mang máy bán hàng theo”

“Một hóa đơn viết tay cũng không có nói gì đến HĐĐT với kết nối với máy tính tiền”- Một người mua hàng cho biết và đành cầm Card của cửa hàng để làm tin vì đã trót mua hàng.

Thông tin từ Cục thuế (Bộ Tài chính) vừa cho biết, sáng nay, 5/6, Cục thuế sẽ tổ chức Hội nghị hỗ trợ, hướng dẫn giải đáp vướng mắc của HKD trong đăng ký, sử dụng HĐ ĐT từ máy tính tiền.

Trao đổỉ với báo chí về hiện tượng trên chiều tối 4/6, đại diện Chi cục thuế khu vực 1 cho biết: Theo quy định của pháp luật thuế, doanh thu tính thuế GTGT đối với HKD, cá nhân kinh doanh là doanh thu bao gồm thuế (trường hợp thuộc diện chịu thuế) của toàn bộ tiền bán hàng, cung ứng dịch vụ mà HKD, cá nhân kinh doanh được hưởng không phân biệt đã thu được tiền hay chưa thu được tiền.

“Hành vi treo biển “chỉ nhận tiền mặt” hoặc ghi nội dung chuyển khoản mập mờ – ví dụ “trả tiền mượn”, “tiền cafe”, “tiền ship”… – để cơ quan chức năng gặp khó khăn khi xác định doanh thu không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà ngược lại có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu. Đồng thời còn đi ngược với xu hướng “Xã hội số - Kinh tế số - Công dân số” và chủ trương phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Đảng, Nhà nước…”- đại diện Chi cục Thuế khu vực I khẳng định.

Cũng theo đại diện Chi cục Thuế khu vực I, với trường hợp người bán yêu cầu thu thêm tiền của người mua nếu thanh toán bằng hình thức chuyển khoản không những ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua mà còn là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật.

“Cơ quan thuế rất mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy là những nhà kinh doanh tỉnh táo, tìm hiểu quy định pháp luật, không nghe và làm theo những hành vi trái pháp luật như che giấu doanh thu, không minh bạch trong giao dịch kinh tế; thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hoá dịch vụ. Cơ quan thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các HKD, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng các chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân…”- Cơ quan thuế ra thông điệp.

Đồng thời cho biết, đối với các trường hợp người nộp thuế cố tình che giấu doanh thu, kê khai thuế không trung thực, đầy đủ sẽ bị xử lý truy thu, ấn định thuế, xử phạt hành vi khai sai, trốn thuế hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.