Mỹ - Trung đạt thỏa thuận về kiểm soát Tiktok

Giới chức Mỹ và Trung Quốc hôm 15/9 cho biết họ đã đạt được một thỏa thuận khung để chuyển giao quyền kiểm soát ứng dụng ứng dụng TikTok cho Washington.

Thỏa thuận này sẽ được xác nhận trong cuộc điện đàm vào thứ Sáu (19/9) giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, truyền thông quốc tế đưa tin.

Thỏa thuận về ứng dụng mạng xã hội này, hiện có 170 triệu người dùng tại Mỹ, là một bước đột phá hiếm hoi trong các cuộc đàm phán kéo dài nhiều tháng nay giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Phát biểu trước báo giới sau cuộc họp với các nhà đàm phán Trung Quốc tại Madrid (Tây Ban Nha), Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết thời hạn chót ngày 17/9 để công ty mẹ của TikTok là ByteDance rút vốn khỏi Mỹ đã đưa các nhà đàm phán Trung Quốc vào thế đạt được một thỏa thuận tiềm năng.

Ông Bessent cho biết thời hạn đó có thể được gia hạn thêm 90 ngày để thỏa thuận được hoàn tất, nhưng không cung cấp thêm chi tiết.

"Đây là thỏa thuận giữa hai bên tư nhân, nhưng các điều khoản thương mại đã được thống nhất", ông Bessent nói.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ cho biết, khi các điều khoản thương mại của thỏa thuận được công khai, các khía cạnh văn hóa của TikTok sẽ được giữ nguyên.

"Họ (các nhà đàm phán Trung Quốc) quan tâm đến các đặc tính Trung Quốc của ứng dụng, mà họ cho là quyền lực mềm. Chúng tôi không quan tâm đến các đặc tính Trung Quốc, mà quan tâm đến an ninh quốc gia", ông Bessent nói.

Khi được hỏi liệu Trung Quốc có nắm giữ cổ phần của công ty kiểm soát TikTok ở Mỹ hay không, Tổng thống Trump nói với các phóng viên: "Chúng tôi chưa quyết định điều đó nhưng tôi sẽ nói chuyện với Chủ tịch Tập vào thứ Sáu để xác nhận điều đó".

Đây là lần thứ hai trong năm nay hai bên cho biết họ đang tiến gần đến một thỏa thuận về TikTok. Tuyên bố trước đó vào tháng 3 không thành hiện thực.

Điều đáng chú ý là bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến ứng dụng này cũng cần được Quốc hội do Đảng Cộng hòa kiểm soát phê duyệt. Năm 2024, Quốc hội Mỹ đã thông qua một đạo luật yêu cầu Trung Quốc thoái vốn do lo ngại rằng dữ liệu người dùng TikTok tại Mỹ có thể bị chính phủ Trung Quốc truy cập, từ đó do thám người Mỹ hoặc thực hiện các hoạt động gây ảnh hưởng thông qua ứng dụng.

Chính quyền Trump đã nhiều lần từ chối việc bắt buộc đóng cửa ứng dụng. Chính ông Trump, người có tài khoản TikTok cá nhân có 15 triệu người theo dõi, đã ghi nhận ứng dụng này đã từng giúp ông tái đắc cử vào năm ngoái. Nhà Trắng đã ra mắt một tài khoản TikTok chính thức vào tháng trước.

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết: "Một thỏa thuận cũng đã đạt được về một công ty "nhất định" mà những người trẻ tuổi ở đất nước chúng ta rất muốn giữ lại. Họ sẽ rất vui mừng! Tôi sẽ nói chuyện với Chủ tịch Tập vào thứ Sáu. Mối quan hệ vẫn rất bền chặt!!!"

Bộ trưởng Bessent không cho biết liệu công ty mẹ ByteDance có chuyển giao quyền kiểm soát công nghệ nền tảng của ứng dụng cho bên mua giấu tên ở Mỹ hay không.

Phát biểu trước báo giới ở Madrid, nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc Lý Thành Cương cho biết hai bên đã đạt được "sự đồng thuận về khuôn khổ cơ bản" để giải quyết các vấn đề liên quan đến TikTok.

Ông Wang Jingtao, Phó giám đốc Ủy ban Quản lý Không gian mạng quốc gia của Trung Quốc, nói rằng thỏa thuận này có thể cấp phép quyền sở hữu trí tuệ, bao gồm cả thuật toán – một điểm mấu chốt trong thỏa thuận.

Ngoài TikTok, Mỹ đã viện dẫn lý do an ninh quốc gia để chặn việc xuất khẩu chất bán dẫn và công nghệ tiên tiến khác sang Trung Quốc, đồng thời cấm các sản phẩm Trung Quốc mà Washington kết luận có thể được sử dụng để do thám người Mỹ hoặc thu thập thông tin tình báo.

Ông Lý Thành Cương cho rằng rằng những lo ngại đó đồng nghĩa với "sự bắt nạt đơn phương". "Mỹ không thể một mặt yêu cầu Trung Quốc giải quyết các mối quan ngại của mình, mặt khác lại tiếp tục đàn áp các công ty Trung Quốc", ông Lý nói.

Ông Trump đã nhiều lần bày tỏ mong muốn gặp ông Tập Cận Bình. Trung Quốc gợi ý ông Trump đến Bắc Kinh để tham dự hội nghị thượng đỉnh.

Bộ trưởng Bessent cho biết hai nhà lãnh đạo sẽ quyết định có gặp nhau hay không trong trong cuộc điện đàm vào thứ Sáu tới.

Reuters dẫn một nguồn tin gần gũi với các cuộc đàm phán cho biết đoàn đàm phán Mỹ đã nói với phía Trung Quốc rằng bất kỳ cuộc gặp tiềm năng nào vào mùa thu này sẽ không diễn ra nếu hai bên không đạt được thỏa thuận về TikTok tại Madrid.

Vòng đàm phán thương mại tại Madrid, thứ tư trong bốn tháng qua giữa quan chức kinh tế cấp cao hai nước, diễn ra trong bối cảnh Washington yêu cầu các đồng minh áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc do Trung Quốc mua dầu của Nga.

Ngày 15/9, Bắc Kinh công bố rằng một cuộc điều tra sơ bộ về Nvidia cho thấy hãng chip của Mỹ đã vi phạm luật chống độc quyền.

Cuộc điều tra được nhiều người coi là một đòn trả đũa của Bắc Kinh nhằm vào các biện pháp hạn chế của Washington đối với lĩnh vực chip của Trung Quốc.