Nhìn lại tác động kinh tế của thuế quan mới Mỹ mới có hiệu lực

Từ 7/8, thuế quan mới từ 10-50% của chính quyền Mỹ có hiệu lực, đồng thời kiểm thử chiến lược của Tổng thống Trump nhằm cắt giảm thâm hụt thương mại Mỹ mà không gây gián đoạn đáng kể chuỗi cung ứng toàn cầu hay làm lạm phát trong nước tăng.

Theo hướng dẫn của Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) gửi đến các công ty vận chuyển, hàng hóa đã được đưa lên tàu và trên đường đến Mỹ trước thời hạn 7/8 có thể được hưởng mức thuế suất thấp hơn trước ngày 5/10. Trước đó, hàng hóa nhập từ nhiều nước chịu thuế suất cơ bản 10% sau khi ông Trump hoãn áp mức thuế suất cao hơn được công bố ngày 2/4.

Kể từ "Ngày Giải phóng" – từ mà ông Trump sử dụng, ông thường xuyên điều chỉnh kế hoạch thuế quan. Một số đối tác lớn chịu mức thuế suất cao hơn nhiều, bao gồm 50% đối với hàng hóa từ Brazil, 39% đối với Thụy Sỹ, 35% đối với Canada và 25% đối với Ấn Độ. Thậm chí, hôm 6/8, ông công bố mức thuế 25% riêng đối với hàng hóa Ấn Độ với lý do New Delhi mua dầu của Nga.

Tám đối tác thương mại lớn, chiếm khoảng 40% giao thương của Mỹ, đã đạt được các thỏa thuận khung bao gồm nhượng bộ thương mại và đầu tư với Mỹ. Trong số đó, Liên minh châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc được giảm thuế suất cơ bản xuống còn 15%.

Anh, đồng minh thân cận, đạt được mức thuế 10%, trong khi thuế suất đối với Việt Nam, Indonesia, Pakistan và Philippines được hạ xuống còn 19-20%.

Bình luận về việc này với Reuters, William Reinsch, chuyên gia thương mại tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington, cho rằng đối với những quốc gia đó, "đây không phải là tin ít xấu hơn".

"Chuỗi cung ứng sẽ phần nào được sắp xếp lại. Một sự cân bằng mới sẽ được thiết lập. Giá cả sẽ tăng, nhưng sẽ mất một thời gian để điều đó thể hiện rõ rệt", ông Reinsch nói.

Các quốc gia có mức thuế cao hẳn như Ấn Độ và Canada sẽ tìm cách hạ thuế xuất khẩu vào Mỹ.

Trả lời phỏng vấn Reuters, Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva cho biết chính phủ của ông sẽ chưa vội công bố biện pháp trả đũa hay vội đàm phán với Nhà Trắng, nhưng cũng chưa từ bỏ đối thoại cấp chính phủ.

Ở góc độ khác, theo sắc lệnh của ông Trump hôm 31/7, bất kỳ hàng hóa nào được xác định là đã được vận chuyển từ một nước thứ ba để lẩn tránh thuế cao hơn của Mỹ – còn gọi là hàng hóa trung chuyển – sẽ phải chịu thêm 40% thuế quan. Tuy vậy, chính quyền Trump chưa đưa ra chi tiết cụ thể về cách xác định những hàng hóa này hoặc cách thực thi điều khoản này.

Sắc lệnh thuế quan hôm 31/7 của ông Trump áp ra mức thuế trên 10% đối với 69 đối tác thương mại, và giữ nguyên thuế suất 10% đối với những đối tác không nằm trong danh sách này.

Các mức thuế đó là một phần của chiến lược thuế quan đa tầng, bao gồm thuế quan theo ngành viện dẫn lý do an ninh quốc gia đối với chất bán dẫn, dược phẩm, ô tô, thép, nhôm, đồng, gỗ và các hàng hóa khác. Hôm 6/8, ông Trump cho biết mức thuế đối với chất bán dẫn có thể lên tới 100%.

Đối với Trung Quốc, Mỹ đang áp dụng một lộ trình thuế quan riêng và có thể tăng thuế vào ngày 12/8 trừ khi ông Trump chấp thuận dời thời hạn đó sau khi quan chức hai nước gặp gỡ tại Thụy Điển trong tuần trước. Ông Trump cũng tuyên bố có thể áp thuế bổ sung do Trung Quốc mua dầu của Nga, trong nỗ lực gây sức ép nhằm buộc Moskva chấm dứt chiến sự với Ukraine.

Số liệu của Hải quan Trung Quốc cho thấy xuất khẩu của nước này tăng 7,2% trong tháng 7, cao hơn mức dự báo 5,4% theo khảo sát của Reuters, và mạnh hơn so với mức tăng 5,8% trong tháng 6. Điều này diễn ra trong bối cảnh các nhà sản xuất đẩy mạnh xuất khẩu khi Bắc Kinh và Washington đang tạm đình chiến thuế quan.

Trước các chỉ trích nhằm vào chính sách thuế quan, ông Trump khoe rằng thu ngân sách liên bang từ thuế nhập khẩu tăng đáng kể. Trong khi các công ty nhập khẩu hàng hóa và người tiêu dùng cuối cùng chi trả thuế này.

Trước hạn chót áp thuế, Tổng thống Trump tuyên bố "hàng tỷ đô la" sẽ chảy vào Mỹ, chủ yếu từ các nước mà ông cho là đã lợi dụng Mỹ.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết khoản thu thuế quan của Mỹ có thể lên tới 300 tỷ USD mỗi năm.

Theo ước tính của Viện Đại Tây Dương, chính sách này sẽ đẩy mức thuế suất trung bình của Mỹ lên khoảng 20%, mức cao nhất trong một thế kỷ, và cao hơn nhiều so với mức 2,5% khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1/2025.

Số liệu của Bộ Thương mại Mỹ công bố tuần trước cho thấy thuế quan bắt đầu đẩy giá cả ở Mỹ tăng trong tháng 6, bao gồm đồ nội thất, các thiết bị gia dụng lâu bền, hàng hóa giải trí và xe gắn động cơ.

Ngoài ra, một loạt công ty đang cảm nhận chi phí từ cuộc chiến thuế quan của Mỹ, bao gồm các công ty hàng đầu như Caterpillar, Marriott, Molson Coors và Yum Brands. Nhìn chung, các công ty toàn cầu mà đã công bố báo cáo kinh doanh trong quý II có thể chịu mức giảm khoảng 15 tỷ USD lợi nhuận của năm 2025, theo dữ liệu của Reuters.