THACO đề xuất đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với quyết tâm làm chủ công nghệ

Theo ông Trần Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Trường Hải, việc Quốc hội ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, đã mở ra cơ hội cho để khu vực tư nhân tham gia đầu tư các dự án hạ tầng chiến lược quy mô quốc gia, trong đó có tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam.

Sự thay đổi, đột phá về cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước đã nâng tầm đưa các doanh nghiệp tư nhân bước vào cuộc chuyển đổi xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển, thịnh vượng, hùng cường của dân tộc Việt Nam.

Với vai trò là tập đoàn công nghiệp đa ngành, THACO đã dành thời gian nghiên cứu về Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam với mục tiêu làm được điều gì tốt nhất và có đóng góp thiết thực và cao nhất  cho đất nước. Trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng, lãnh đạo tập đoàn THACO quyết định đề xuất đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Quốc hội.

Theo đề xuất của THACO, Tập đoàn sẽ tiến hành lập dự án đầu tư và được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư số 61/2020/QH14 bằng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động hợp pháp khác.

Về công nghệ áp dụng, THACO đề xuất áp dụng công nghệ đường sắt chạy trên ray, điện khí hóa; bảo đảm tính hiện đại, tiêu chuẩn quốc tế trên nguyên tắc hợp tác cùng các doanh nghiệp trong để nhận chuyển giao công nghệ một cách hợp lý từ các đối tác có kinh nghiệm hàng đầu thế giới tại châu Âu (Đức, Pháp,…); châu Á (Nhật Bản, Hàn Quốc,…).

Bên cạnh đó là việc tổ chức đào tạo nhân sự tiến đến làm chủ công nghệ trong xây dựng hạ tầng; sản xuất đầu máy, toa xe; hệ thống tín hiệu, điều khiển; quản lý, vận hành hệ thống đường sắt tốc độ cao nhằm chủ động hình thành ngành công nghiệp đường sắt và thông qua dự án này phát triển các ngành công nghiệp nền tảng cho đất nước như: công nghiệp nặng (luyện kim, cơ khí); công nghiệp số,...Trong đó ưu tiên phối hợp và liên danh, hợp tác với các doanh nghiệp, tập đoàn trong nước đối với các hạng mục, phần việc mà trong nước có thể đáp ứng được

Chi tiết hơn về phương án tài chính của Dự án, theo đề xuất của THACO, tổng mức đầu tư của Dự án là hơn 1,5 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD, thấp hơn tổng mức đầu tư của Dự án theo chủ trương được Quốc hội phê duyệt là hơn 1,7 triệu tỷ đồng, tương đương 67,34 tỷ USD (đã bao gồm chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư).

Tuy nhiên, hạng mục giải phòng mặt bằng sẽ là một dự án độc lập do Nhà nước thực hiện và không tính vào tổng vốn đầu tư của dự án theo đề xuất của THACO.

Để thực hiện việc đầu tư này, THACO sẽ sử dụng nguồn vốn tự có và nguồn vốn huy động hợp pháp khác.

Cụ thể, phần vốn tương ứng 20% tổng mức đầu tư, tương đương khoảng 12,27 tỷ USD là vốn góp của THACO (gồm vốn chủ sở hữu và vốn huy động hợp pháp khác) thông qua phát hành cổ phần tăng vốn cho THACO và các Tập đoàn thành viên nhưng vẫn đảm bảo Chủ tịch HĐQT của THACO, ông Trần Bá Dương và gia đình, vẫn nắm khả năng chi phối.

Đồng thời, thành lập Công ty thực hiện dự án và mời gọi các tập đoàn, doanh nghiệp trong nước khác tham gia góp vốn, trong đó THACO nắm cổ phần chi phối để cùng thực hiện Dự án với điều kiện tiên quyết không chuyển giao, chuyển nhượng dự án, vốn góp, cổ phần trong Công ty thực hiện dự án cho nước ngoài.

Phần 80% tổng vốn đầu tư còn lại, tương đương khoảng 49,08 tỷ USD sẽ được công ty vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước; được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ toàn bộ lãi vay trong thời gian 30 năm và tài sản đảm bảo là toàn bộ công trình dự án.

Theo tập đoàn THACO, do tính chất đặc thù của tuyến đường sắt tốc độ cao đòi hỏi công nghệ và kỹ thuật cao về luyện kim, cơ khí chế tạo, xây dựng và nhất là công nghệ số tích hợp và hệ thống điều khiển, yếu tố an ninh, an toàn trong quá trình xây dựng và quản lý vận hành nên doanh nghiệp này đề nghị phân kỳ thực hiện dự án thành 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1 sẽ hoàn thành xây dựng và đưa vào hoạt động dự án trong 5 năm với 2 phân đoạn từ TP. HCM đến Nha Trang và từ Hà Nội đến Hà Tĩnh, sau khi được Nhà nước bàn giao mặt bằng sạch. Đây cũng là 2 phân đoạn có nhu cầu vận chuyển hành khách và hàng hóa lớn để đưa vào vận hành, khai thác.

Giai đoạn 2 sẽ hoàn thành toàn bộ dự án trong 2 năm tiếp theo với phân đoạn còn lại từ ga Hà Tĩnh đến ga Nha Trang, do phân đoạn này có địa hình đèo dốc, địa chất phức tạp nên cần thời gian nghiên cứu và có giải pháp hiệu quả nhất.

Việc đề xuất tổng thời gian hoàn thành dự án trong 7 năm và có phân chia các giai đoạn của toàn tuyến còn là nhằm có thời gian để các đối tác trong nước nghiên cứu học hỏi, hợp tác (liên danh, liên kết) nhận chuyển giao công nghệ tham gia xây dựng, sản xuất, lắp đặt và vận hành một cách an toàn và đạt hiệu quả cao nhất cho dự án.

Đồng thời có đủ thời gian để hình thành một nền công nghiệp đường sắt, tiết kiệm chi phí nhằm giảm tổng vốn đầu tư của dự án thấp nhất có thể qua đó giảm được chi phí đi lại (giá vé) cho người dân.

Nhà đầu tư cũng đề xuất giá vé do Cơ quan nhà nước phê duyệt trên cơ sở đảm bảo phương án tài chính và thời gian hoàn vốn cho Dự án theo quy định. Thời gian hoạt động của dự án được đề xuất là 70 năm, phù hợp với Luật Đầu tư.

Ngoài việc Nhà nước tách thành dự án độc lập và thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để bàn giao mặt bằng sạch cho Nhà đầu tư thực hiện dự án (theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội và luật Đường sắt năm 2017), doanh nghiệp cũng đề nghị được ưu tiên giao các quỹ đất để thực hiện dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit Oriented Development).

Đồng thời được miễn thuế đối với hàng hóa (máy móc, thiết bị, phương tiện,…) trong nước chưa sản xuất được theo quy định tại điểm d khoản 2 Điều 6 Luật Đường sắt 2017; được hưởng toàn bộ cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt, ưu đãi đầu tư theo Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội và các ưu đãi đầu tư ở mức cao nhất, phù hợp với quy định pháp luật hiện hành.

Lãnh đạo THACO cam kết phát triển các mô hình TOD mẫu mực với mức giá hợp lý nhằm đáp ứng nhu cầu ở, sinh hoạt cho người dân.

Bên cạnh đó, do yêu cầu đảm bảo an toàn, an ninh quốc gia, THACO đề xuất nhà nước sẽ sở hữu một số cơ sở vật chất và đảm nhiệm một phần công việc trong quản lý vận hành.

Trong trường hợp đặc biệt vì lý do an ninh Quốc gia, THACO cam kết sẽ giao Nhà nước toàn quyền sử dụng toàn bộ Dự án để phục vụ đất nước.

Trong đề xuất của mình, THACO cũng công bố vai trò của các công ty thành viên trong dự án. Cụ thể, THACO INDUSTRIES sẽ làm đầu mối cùng với các doanh nghiệp trong nước nhận chuyển giao và sản xuất đầu máy, toa tàu, các linh kiện phụ tùng máy móc, thiết bị phục vụ dự án và các phương tiện vận tải kết nối với đường cao tốc Bắc - Nam.

Trong khi, THADICO - ĐẠI QUANG MINH sẽ làm đầu mối cùng với các doanh nghiệp trong nước nhận chuyển giao để triển khai đầu tư - xây dựng, quản lý dự án, vận hành, bảo dưỡng, duy tu, bảo trì hạ tầng xây dựng; đồng thời đầu tư, khai thác hiệu quả quỹ đất phụ cận ga theo mô hình TOD để hình thành các khu đô thị tích hợp.

Ngoài ra, THISO sẽ làm đầu mối cùng với các doanh nghiệp trong nước đầu tư, quản lý và vận hành các hạ tầng xã hội (hệ thống trung tâm thương mại, đại siêu thị Emart, trường học, bệnh viện, công viên,…) phục vụ nhu cầu thiết thực cho người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội của địa phương