TP.HCM giữ “lợi thế độc quyền” trong hút vốn FDI

Như Nhadautu.vn đã đề cập, 8 tháng vừa qua, TP.HCM đã thu hút tới 6,89 tỷ USD vốn đầu tư nước ngoài (FDI), tăng 58% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là mức rất cao khi các địa phương nổi trội trong thu hút FDI là Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu sáp nhập vào TP.HCM.

Tuy nhiên, trước thách thức về thuế quan của Mỹ áp dụng với Việt Nam (20%), doanh nghiệp trong khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất (KCX) trên địa bàn TP.HCM gặp không ít khó khăn.

Theo đó, Ban Quản lý các KCX&CN TP.HCM (HEPZA) đã khảo sát ý kiến của các doanh nghiệp và nhận được thông tin phản hồi từ 32 doanh nghiệp đang hoạt động tại các KCX, KCN thành phố có xuất hàng sang Mỹ.

Hầu hết các doanh nghiệp đều cho rằng mức thuế 20% đã thấp hơn so với mức thuế 46% trước đó. Song mức thuế này vẫn cao, làm lợi nhuận giảm và doanh nghiệp cần có thời gian để tối ưu hóa giá trị gia tăng và tái cấu trúc quy trình sản xuất.

Một số doanh nghiệp ngành hải sản buộc phải nghiên cứu thêm một số mặt hàng khác mà không cạnh tranh với hàng của Mỹ để tránh bị đánh thuế bán phá giá. Có 2 doanh nghiệp khảo sát có giảm đơn hàng (khoảng 20%) và 1 doanh nghiệp tạm dừng các hợp đồng có ảnh hưởng thuế quan Mỹ (Công ty sản xuất đầu nối ống chống phục vụ giàn khoan dầu khí).

Từ đó, các doanh nghiệp kiến nghị với Chính phủ cần tăng cường cung cấp thông tin chính thống về các quy định liên quan đến xác định "hàng trung chuyển" và "xuất xứ thực chất"; triển khai các biện pháp hỗ trợ pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho việc điều chỉnh chiến lược sản xuất kinh doanh trong ngắn hạn và trung hạn.

Chia sẻ thêm về việc thu hút FDI trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, HEPZA cho rằng, TP.HCM có nhiều lợi thế sau sáp nhập khi có một không gian công nghiệp - đô thị - cảng biển tích hợp, có quy mô lớn, hạ tầng đồng bộ và chuỗi cung ứng hoàn chỉnh - một lợi thế chiến lược mà ít địa phương trong khu vực có được.

Bên cạnh đó, TP.HCM định hướng phát triển các KCN thế hệ mới - công nghệ cao, sinh thái, thông minh, tuần hoàn - gắn với các ngành ưu tiên như điện tử - bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, cơ khí chính xác.

"Những ngành này có hàm lượng khoa học - công nghệ cao, ít chịu tác động trực tiếp từ các rào cản thuế quan, đồng thời tạo giá trị gia tăng lớn và phù hợp với xu thế phát triển bền vững toàn cầu", đại diện HEPZA nói.

Đồng thời, cải cách thể chế tiếp tục là điểm nhấn của TP.HCM. Với cơ chế "một cửa, tại chỗ", 100% thủ tục hành chính đã số hóa, tỷ lệ giải quyết trước hạn đạt trên 90%. Sau hợp nhất, thành phố quản lý tập trung theo chức năng, không phụ thuộc địa giới, giúp rút ngắn thời gian xử lý, giảm chồng chéo và bảo đảm minh bạch cho nhà đầu tư.

"Chính nhờ 3 trụ cột - quy mô, công nghệ và thể chế - TP.HCM tiếp tục giữ vững sức hút đối với dòng vốn FDI từ Mỹ, châu Âu và các đối tác chiến lược, bất chấp những biến động về thương mại toàn cầu", đại diện HEPZA nhấn mạnh.

Cũng theo HEPZA, trong chiến lược thu hút FDI, TP.HCM định hướng thu hút theo phương châm chọn lọc - chất lượng - bền vững, bảo đảm phù hợp với chuẩn mực quốc tế và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Cụ thể, thành phố tái cấu trúc không gian công nghiệp. Trong đó, thành phố từng bước di dời các KCN thâm dụng lao động ra vùng ven, dành quỹ đất trung tâm cho công nghệ cao, R&D và dịch vụ hỗ trợ đổi mới sáng tạo. Đến năm 2030, dự kiến có hơn 6.800 ha đất sạch đủ điều kiện sẵn sàng cho thuê, trong đó ưu tiên bố trí cho các khu công nghiệp chuyên ngành như bán dẫn, y dược và năng lượng sạch.

Tiếp theo, thu hút dự án có chọn lọc và theo chuẩn mực quốc tế. Trong đó, thành phố chỉ tiếp nhận các dự án có suất đầu tư cao, công nghệ tiên tiến, có năng lực R&CD, gắn với hoạt động đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Đây là định hướng phù hợp với xu thế đầu tư của các tập đoàn của Mỹ và châu Âu - vốn đề cao công nghệ, môi trường và quản trị minh bạch.

Cuối cùng, thành phố tận dụng cơ chế đặc thù của Quốc hội, phân cấp mạnh mẽ, qua đó bảo đảm thủ tục đầu tư nhanh gọn, minh bạch, đúng pháp luật. Đồng thời, thành phố sẽ tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư trọng điểm tại Mỹ, châu Âu, gắn với thực thi các hiệp định thương mại tự do.

"Với những định hướng này, TP.HCM không chỉ duy trì vị thế điểm đến FDI hàng đầu của Việt Nam, mà còn nâng cấp chất lượng dòng vốn theo hướng công nghệ cao, xanh và bền vững, đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư chiến lược toàn cầu", đại diện HEPZA cho hay.

Bình luận về làn sóng dịch chuyển FDI vào TP.HCM nói riêng và Việt Nam nói chung, ông John Campbell, Giám đốc Bộ phận Dịch vụ Công nghiệp Savills TP.HCM đánh giá, có nhiều yếu tố thúc đẩy như: Các tập đoàn đa quốc gia dịch chuyển hoạt động sản xuất để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc; Xung đột thương mại Mỹ - Trung và toàn cầu khiến doanh nghiệp tìm kiếm những điểm đến sản xuất ổn định về chính trị, ưu đãi về thuế quan; Xu hướng FDI xanh và công nghệ cao...

Trong nửa đầu năm, Việt Nam ghi nhận mức tăng 32% vốn FDI vào lĩnh vực sản xuất - tương đương gần 12 tỷ USD, chiếm hơn 56% tổng vốn đăng ký. Đây là mức cao nhất từ sau 2009, đánh dấu bước tiến không chỉ về quy mô mà còn về chất lượng của dòng vốn đầu tư.

Để phát triển bất động sản công nghiệp bền vững và duy trì sức hút FDI, vị chuyên gia khuyến nghị, cần đảm bảo nguồn điện ổn định và xanh hơn; Cung cấp quỹ đất sẵn sàng triển khai, rút gọn quy trình phê duyệt và minh bạch giá đất; Mở rộng hạ tầng kết nối; Khuyến khích phát triển nhà xưởng, kho bãi xây sẵn; Điều chỉnh chính sách ưu đãi phù hợp với thuế tối thiểu toàn cầu; Xây dựng nguồn nhân lực chuyên sâu cho ngành bán dẫn và sản xuất công nghệ cao.

Trong khi đó, bà Trang Bùi, chuyên gia C&W Việt Nam nhận định, Việt Nam đang được nhắc đến nhiều nhất trong trật tự thương mại mới. Trong hơn thập kỷ, chiến lược "Trung Quốc + 1" đã định hình quyết sách của nhiều tập đoàn, nhằm giảm sự phụ thuộc vào "công xưởng của thế giới". Nhưng, chính sách thuế mới của Mỹ đã trở thành chất xúc tác, tăng tốc xu hướng này.

Ở khu vực Đông Nam Á, Thái Lan và Malaysia đầu tư mạnh vào hạ tầng KCN, Indonesia khai thác lợi thế dân số trẻ, thì Việt Nam vẫn giữ được vị thế riêng biệt với chi phí nhân công thấp, chi phí sản xuất - logistics cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi. Đồng thời, môi trường chính trị và chính sách ổn định cũng trở thành "điểm cộng" lớn trong mắt nhà đầu tư toàn cầu.

Hiện, nhiều doanh nghiệp đang tính toán dịch chuyển cả chuỗi cung ứng sang Việt Nam, nhằm tận dụng sự ổn định chính sách, đặc biệt liên quan đến thuế chuyển khẩu. Xu thế này đã tạo ra lực đẩy rất mạnh cho thị trường nhà xưởng xây sẵn, vốn được xem là sản phẩm chiến lược của bất động sản công nghiệp Việt Nam.