Ứng dụng công nghệ trong công tác thẩm định giá: Đảm bảo tính chính xác, tin cậy và minh bạch

Đó là thông tin tại Hội thảo khoa học quốc tế về thẩm định giá năm 2025 do Hội Thẩm định giá Việt Nam và Hội đồng Tiêu chuẩn Thẩm định giá Quốc tế - Khu vực châu Á phối hợp tổ chức sáng 12/9, tại Hà Nội.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam Nguyễn Tiến Thỏa cho biết, với sự phát triển mạnh mẽ của tiến bộ khoa học kỹ thuật hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã áp dụng và chỉ ra rằng: Số hóa trong công tác định giá, thẩm định giá tài sản trên nền tảng sử dụng dữ liệu lớn và AI được xem là xu thế tất yếu thay thế các phương thức thẩm định giá truyền thống mang nặng tính thủ công. Đây là xu thế tất yếu vì nó có vai trò rất quan trọng và mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động thẩm định giá.

Công nghệ cao giúp mang lại hiệu quả vượt trội trong việc thu thập, xử lý, lưu trữ và phân tích thông tin phục vụ định giá tài sản; đặc biệt giúp cho việc khai thác và sử dụng thông tin một cách có hiệu quả; tiết kiệm thời gian và chi phí; đảm bảo tính chính xác, độ tin cậy và tính minh bạch... của quá trình thẩm định giá do áp dụng mô hình thẩm định giá tự động…

Để có hành lang pháp lý cần thiết cho hoạt động thẩm định giá, bắt đầu từ Ban Vật giá Chính phủ đến sau này là Bộ Tài chính đã rất chú trọng nghiên cứu, tham khảo các tiêu chuẩn thẩm định giá quốc tế, kinh nghiệm về hoạt động thẩm định giá của nhiều quốc gia và đã xây dựng được hệ thống chuẩn mực thẩm định giá Việt Nam.

Đồng tình quan điểm này, ông Nicolas Konialidis - Giám đốc Hội đồng Chuẩn mực Thẩm định giá quốc tế cũng nhấn mạnh, công nghệ không chỉ thay đổi cách thức thẩm định giá, mà còn làm thay đổi chính bản chất của tài sản. Trong nền kinh tế hiện đại, tài sản vô hình, bao gồm dữ liệu, quyền sở hữu trí tuệ, thương hiệu đang chiếm tỷ trọng lớn và có giá trị ngày càng cao, đặc biệt tại những doanh nghiệp công nghệ hàng đầu. Những tài sản này mang về tỷ suất lợi nhuận vượt trội nhưng cũng khiến quá trình định giá trở nên phức tạp hơn nhiều.

Không chỉ vậy, AI còn đang tạo ra các lớp giá trị kinh tế mới thông qua những vòng tác động lan tỏa, tạo ra các mức định giá khổng lồ. Những biến động đó đang buộc các nhà thẩm định giá phải mở rộng bộ công cụ, tích hợp dữ liệu phi truyền thống như đánh giá bền vững, dữ liệu từ thẻ tín dụng, hình ảnh vệ tinh, đánh giá online...

Ông Nguyễn Quốc Hùng - Phó Chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tài chính Viicy Việt Nam cho biết, các thẩm định viên trong nước đang nỗ lực tiếp cận và triển khai các công nghệ mới vào thực tiễn. Ở một số doanh nghiệp, việc áp dụng AI đã cho thấy tiềm năng rõ rệt trong định giá tài sản bất động sản và tài sản vô hình.

Tuy nhiên, bên cạnh những tích cực thì việc áp dụng được dữ liệu số hóa và AI cũng đặt ra rất nhiều thách thức. Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, việc tiềm ẩn không ít rủi ro nếu thiếu nền tảng dữ liệu đồng bộ, thiếu sự tương thích giữa chuẩn mực thẩm định giá quốc tế và chuẩn mực thẩm định giá Việt Nam.

Vì thế, một trong những nhiệm vụ quan trọng hiện nay là làm sao điều chỉnh và nâng cấp chuẩn mực Việt Nam phù hợp với các xu hướng công nghệ mới, nhưng vẫn đảm bảo tính chặt chẽ và thực tiễn của môi trường trong nước.

Ông Nicolas Konialidis cũng chỉ ra các rủi ro như hiện tượng AI tạo ra thông tin sai, hay việc khó kiểm soát đầu ra khi AI hoạt động như một "hộp đen". Do đó, ông Nicolas Konialidis khuyến nghị, những thay đổi công nghệ đòi hỏi các thẩm định viên phải tự mình đánh giá, nghiên cứu và phát triển phương pháp luận phù hợp, dựa trên nền tảng phán đoán chuyên nghiệp được Hội đồng Tiêu chuẩn Thẩm định giá quốc tế - Khu vực châu Á đưa ra.

Từ góc nhìn doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, ngành thẩm định giá tại Việt Nam vẫn chưa thực sự tiếp cận được đầy đủ các loại dữ liệu cần thiết cho việc định giá hiện đại. Việc cập nhật thông tin dù đã có tiến triển, đặc biệt thông qua Trung tâm dữ liệu quốc gia về giá của Bộ Tài chính, nhưng vẫn còn nhiều việc phải làm để đảm bảo dữ liệu đủ chính xác, kịp thời.