Cuộc chiến ‘sống còn’ của doanh nghiệp nội địa trên thị trường F&B

Trong tháng 3/2024, trên thị trường trà sữa tại Hà Nội đón nhận thêm một thương hiệu lớn của Thái Lan là Chatramue (đang sở hữu 100 cửa hàng trà sữa ở Thái Lan và hơn 40 cửa hàng tại Trung Quốc, Singapore, Malaysia, Hàn Quốc). Thương hiệu này có cửa hàng đầu tiên ở Tp.HCM hồi tháng 6 năm rồi và nay đã có cửa hàng thứ hai tại Hà Nội.

Cạnh tranh gay gắt, đào thải nhanh

Nhiều ý kiến cho rằng sự có mặt của các thương hiệu ngoại chứng tỏ sức sôi động của thị trường trà sữa tại Việt Nam với quy mô hiện đạt gần 300 triệu USD và có tốc độ tăng trưởng hàng năm khoảng 20%. Tuy vậy, mảng trà sữa có vẻ như đào thải rất nhanh, nhất là khi có nhiều “tay chơi” từng tăng tốc mở cửa hàng thì nay lần lượt đóng cửa, nhường chỗ cho những tên tuổi mới. 

Các DN nội địa trong ngành hàng F&B cần lạc quan, nhạy bén với sự thay đổi, có những sách lược phù hợp để đứng vững giữa cuộc chiến “sống còn” này.

Không những vậy, với những thương hiệu trà sữa ngoại đang “làm mưa làm gió”, có mức độ phủ sóng mạnh mẽ trên thị trường Việt như Mixue, Gongcha, Dingtea, Koi, Royal Tea…đang đòi hỏi các thương hiệu nội địa ở mảng hàng trà sữa nên nhìn lại thị trường, để từ đó thay đổi sản phẩm và gia tăng giá trị sản phẩm cho khách hàng của mình.

Tính chất sôi động của thị trường trà sữa cũng phần nào phản ánh thị trường F&B ở Việt Nam hiện nay vốn đầy sức hấp dẫn nhưng cũng đầy thách thức. Như ước tính của Mordor Intelligence, thị trường F&B Việt Nam dự kiến đạt 22,72 tỷ USD vào năm 2024 và chạm mức 36,29 tỷ USD vào 2029, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) đạt 9,82% trong giai đoạn 2024 -2029.

Mặc dù thị trường F&B Việt được ví như “mỏ vàng” để các DN khai thác, thế nhưng thời gian qua đã chứng kiến những đợt “thanh lọc” mạnh mẽ, với hàng loạt thương hiệu rời đi (ngay cả các DN lớn đến những chuỗi F&B lâu đời), rồi lại có những thương hiệu mới xuất hiện.

Theo nhận định của ông Vũ Thanh Hùng, Tổng giám đốc iPOS.vn, cuộc chiến cạnh tranh trong ngành F&B trong năm 2024 sẽ ngày càng trở nên gay gắt hơn và không chỉ là cuộc cạnh tranh giữa các DN nội địa. Bởi vì các chuỗi F&B quốc tế sẽ thâm nhập mạnh mẽ vào thị trường Việt Nam, khiến cho thị trường ngày càng đa dạng và nhiều ẩn số thú vị.  

Theo ông Hùng, thích ứng vẫn là cụm từ quan trọng cho các DN nội địa trong ngành hàng này. Mặc dù ngành F&B đã vượt qua đáy, nhưng các tín hiệu khởi sắc chưa thực sự rõ ràng. Trong thời điểm này, các DN F&B tiếp tục phải tối ưu thêm vận hành và cải thiện dịch vụ để tăng trải nghiệm thực cho khách hàng. 

Đứng ở góc độ của một DN lớn của nội địa trong ngành hàng F&B, ông Kao Siêu Lực, Tổng giám đốc CTCP Bánh kẹo Á Châu (ABC Bakery), nhấn mạnh các DN nội địa cần nhạy bén với sự thay đổi. Và trong bối cảnh kinh tế còn nhiều khó khăn, bản thân công ty của ông đã cắt giảm các cửa hàng có hoạt động kinh doanh không tốt. Trong năm nay, nếu như tình hình nền kinh tế khả quan hơn, công ty sẽ phát triển theo phương châm “gió tới mới kéo buồm lên”.

Như chia sẻ của ông Lực, bên cạnh việc cần làm như cải tiến sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh, điều mà các DN nội địa trong ngành hàng F&B cần là tìm kiếm thêm các kênh bán hàng, kênh marketing mới để tìm kiếm các đối tác quốc tế. Không chỉ vậy, việc mở rộng thị trường xuất khẩu cũng là điều mà các DN F&B nên hướng tới khi mà sức chi tiêu, mua sắm của người tiêu dùng trong nước sụt giảm.

Đứng vững với sách lược phù hợp

Ngoài ra, để gia tăng giá trị cho sản phẩm F&B Việt Nam trước sức ép cạnh tranh, chia sẻ mới đây với giới DN trong ngành hàng này tại Tp.HCM, ông Lực đưa ra dẫn chứng về việc công ty vừa tung ra thị trường một món kem mới (nhắm đến thế hệ thứ hai và thế hệ thứ ba - đây là thế hệ trẻ xài tiền nhiều hơn, tiếp cận các món ăn mới dễ dàng hơn) có kết hợp từ nguồn nguyên liệu nông sản trong nước như xoài, sầu riêng, bơ...Điều này là nhờ đội ngũ của công ty rất mạnh về nghiên cứu và phát triển (R&D). 

“Việt Nam có nhiều nông sản rất ngon, nhưng ai sẽ nâng tầm các loại nông sản này thành những sản phẩm F&B hấp dẫn và ai sẽ cho mọi người biết một cách rộng rãi về các sản phẩm đó. Đây là một câu chuyện rất quan trọng mà các DN F&B cần suy ngẫm”, vị tổng giám đốc của ABC Bakery đặt vấn đề.

Chẳng hạn như với trái sầu riêng Ri6 của Việt Nam, ông Lực cho biết đang hợp tác với nhà vườn để đẩy mạnh chế biến các loại bánh, kem có nguyên liệu từ loại trái cây “vua” này. Trong đó, điều quan trọng là phải lựa chọn những trái sầu riêng có chất lượng tốt nhất để đưa vào sản xuất với tính chất là làm tăng thêm giá trị gia tăng cho nó. 

Bên cạnh việc gia tăng giá trị sản phẩm, trước cuộc chiến cạnh tranh như hiện nay, giới chuyên gia cho rằng các DN nội địa trong ngành hàng F&B cần tiếp tục có những thay đổi đáng kể về cách vận hành. Họ không những phải thích ứng linh hoạt với xu hướng mới của thị trường mà còn cần tạo ra cơ hội mới và tối ưu hóa hoạt động kinh doanh của mình. 

Đơn cử như các dữ liệu cho thấy có khoảng 73,2% dân số Việt Nam đang sử dụng Internet, 53% trong số họ dùng các dịch vụ giao đồ ăn trực tuyến như GrabFood và GoFood. Những ứng dụng giao hàng này đã thúc đẩy mạnh mẽ nền tảng nhà hàng trên mạng. Giá trị đơn hàng trung bình của các nhà hàng sẽ tăng trưởng 5,35%/năm trong giai đoạn 2023-2029.

Cho nên các DN nội địa cần phải thích ứng tốt hơn với xu hướng “trên mạng” này trong cuộc đua cạnh tranh với khối ngoại. Theo đó, mô hình bán lẻ F&B truyền thống phải dần được thay thế bởi mô hình bán hàng trực tuyến hoặc kết hợp giữa trực tuyến (online) và ngoại tuyến (offline).

Điều này cho phép các DN tham gia vào thị trường F&B một cách linh hoạt mà không cần đối mặt với áp lực từ việc đầu tư vào cơ sở vật chất. Cụ thể là cần đầu tư vào việc xây dựng Fanpage, website, và thậm chí là ứng dụng riêng để tạo dựng thương hiệu và cung cấp các tiện ích cho khách hàng.

Nói chung, trước mức độ cạnh tranh gay gắt như hiện tại vốn được ví như cuộc chiến “sống còn”, yêu cầu đặt ra cho các DN nội địa trong ngành hàng F&B là cần xác định rõ điểm mạnh và điểm yếu của mình trước các đối thủ ngoại, tìm hiểu kỹ nhu cầu, xu hướng của thị trường, để từ đó đưa ra các sách lược phù hợp nhằm thoát khỏi nguy cơ bị đào thải và đứng vững trên chặng đường dài. 

Thế Vinh