Hạ nhiệt giá xăng dầu, cách nào?

Ngày 8/6, tiếp tục chương trình chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Đại biểu Quốc hội, cử tri và doanh nghiệp mong muốn được Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trả lời về vấn đề "hạ nhiệt" giá xăng dầu. 

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, nêu vấn đề về giá xăng dầu trên thị trường thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp và hiện đang đứng ở mức cao, và ngay sau đó đề nghị Bộ trưởng Hồ Đức Phớc tiếp tục có các biện pháp giảm các khoản thuế xăng dầu để hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp trong thời gian này.

Đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội, tiếp lời khi cho rằng, cùng với giá xăng tăng cao, việc giải ngân gói hỗ trợ và lạm phát tăng nhanh ở nhiều quốc gia trong khi nước ta nhập khẩu nhiều, cũng sẽ gây áp lực lạm phát.

Trả lời cho các câu hỏi này của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính thừa nhận rằng, giá xăng dầu hiện nay tăng cao và việc đặt ra vấn đề có nên tiếp tục giảm thuế, không thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Liên quan đến thuế bảo vệ môi trường đối với xăng là 4.000 đồng/lít, Bộ Tài chính đã đề xuất và được Thường vụ Quốc hội chấp thuận, giảm 2.000 đồng/lít, gây hụt thu 24.000 tỷ đồng thu ngân sách. Thường vụ Quốc hội chỉ được quyết định giảm thêm 1.000 đồng nữa, còn nếu muốn giảm tiếp 2.000 đồng thuế bảo vệ môi trường lại thuộc thẩm quyền của Quốc hội.

Còn các loại thuế khác như thuế suất thuế nhập khẩu FTA 8% theo lộ trình, thuế VAT 10% hay có giảm thuế tiêu thụ đặc biệt 10%, không là thuộc thẩm quyền của Quốc hội. 

Tuy nhiên, trước mắt, Bộ trưởng cho biết Bộ Tài chính sẽ đánh giá tác động và báo cáo với Chính phủ để trình với Thường vụ Quốc hội, Thường vụ Quốc hội trình với Quốc hội để có thể yêu cầu giảm thuế trong xăng dầu, từ đó, tác động đến giảm giá xăng dầu.

Tuy nhiên, theo ông, để giảm giá xăng dầu phải thực hiện chính sách đồng bộ, chứ không đơn thuần giảm thuế.

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cũng so sánh giá xăng dầu một số quốc gia trong khu vực với Việt Nam: giá xăng dầu của Lào cao hơn Việt Nam khoảng 10.000-11.000 đồng/lít, con số này ở Thái Lan và Campuchia cũng cao hơn từ 2.000-3.000 đồng/lít.

"Nếu chỉ  giảm thuế để giảm giá xuống mà vẫn để buôn lậu xảy ra, vô hình trung dòng tiền chảy sang nước ngoài, chảy sang Lào sang Campuchia, sang Thái Lan", Bộ trưởng đặt vấn đề.

Ngoài ra, giá xăng dầu không chỉ phụ thuộc vào thuế mà còn phụ thuộc vào quan hệ cung - cầu và cùng đó là tìm nhà cung cấp với mức giá phù hợp. Theo ông, lâu nay Việt Nam mua của Singapore nhưng dù mua của Singapore tốt, rẻ hay mua của Hàn Quốc, Malaysia rẻ hơn cũng phải tìm nguồn cung. Vấn đề này, Bộ Tài chính sẽ làm việc với Bộ Công Thương và các công ty đầu mối xăng dầu tìm nhà cung cấp phù hợp.

Bộ trưởng Phớc cũng lưu ý đến vấn đề đẩy mạnh sản xuất trong nước.  Theo đó, tổng nhu cầu xăng dầu Việt Nam hiện khoảng 21 triệu tấn, trong đó, sản xuất trong nước 11 triệu tấn, còn lại nhập khẩu khoảng 10 triệu tấn. Hiện nay, nhà máy Bình Sơn công suất đạt 100% rất tốt nhưng nhà máy Nghi Sơn có sản lượng rất thấp, có những giai đoạn dừng sản xuất. Vì vậy, cần phải có biện pháp để đẩy sản xuất trong nước.

Tranh luận tại hội trường, đại biểu Nguyễn Văn Thân, Đoàn đại biểu Quốc tỉnh Thái Bình, đặt vấn đề: "Việt Nam theo hướng kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa. Do đó, nếu can thiệp quá nhiều thì không vận hành phù hợp với giá thị trường. Hãy để giá tăng, giảm theo hướng tự nhiên theo thế giới. Còn nếu chúng ta can thiệp thì chỉ can thiệp phần nào. Chúng ta có nhiều doanh nghiệp, từ nội địa đến nhà đầu tư nước ngoài; nếu giảm cái này lại ảnh hưởng xuất khẩu và thứ khác. Do đó, không cố gắng giảm tối thiểu nhất và giá rẻ nhất so với các nước xung quanh". 

Giải trình làm rõ thêm ý kiến của đại biểu Nguyễn Văn Thân quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho rằng mặt hàng xăng dầu là mặt hàng do Nhà nước bình ổn giá. Do đó, đến một lúc nào đó, Nhà nước phải can thiệp vào để giảm giá xăng dầu.

Theo Bộ trưởng, giảm được giá xăng dầu có rất nhiều lợi ích như giảm giá thành sản xuất, thúc đẩy tăng trưởng, thúc đẩy sức cạnh tranh, thúc đẩy vấn đề giải quyết được lao động; từ đó, sẽ có tích lũy cho cho nền kinh tế. 

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính lại thu được thuế thông qua tăng giá trị gia tăng của nền kinh tế VAT, thu nhập doanh nghiệp và các mặt hàng khác. Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng đây cũng là một giải pháp.

Tuy nhiên, giảm đến mức nào thì phải đánh giá tác động. Qua đây, Bộ trưởng xin tiếp thu ý kiến của đại biểu.

Điều hành phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc làm rõ vấn đề đại biểu nêu, trách nhiệm thuộc cơ quan nào. Ví dụ, biểu thuế xuất nhập khẩu trong việc tính giá cơ sở là trách nhiệm của của Chính phủ hay không. Theo đó, thuế nhập khẩu trong tính giá cơ sở không phải khi nào cũng là trách nhiệm của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Ngoài các công cụ về thuế, vấn đề trợ giúp trực tiếp những đối tượng chịu tác động như Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã nêu trong phiên họp chất vấn chiều ngày 7/6 như hỗ trợ cho ngư dân đánh bắt xa bờ, lĩnh vực giao thông vận tải, cho người nghèo, người thu nhập thấp… phải nghiên cứu toàn diện các công cụ, giải pháp quản lý theo nguyên tắc thị trường  có sự quản lý của nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Bộ Tài chính chỉ đạo, rà soát những nội dung cũng như nhiệm vụ trước đây chưa hoàn thành. Những vấn đề về thuế, dù là trách nhiệm của thuộc phạm vi thẩm quyền của Bộ Tài chính hay của Chính phủ, của Quốc hội, Ban Thường vụ Quốc hội... cũng cần phải đề xuất từ bộ quản lý nhà nước.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh rằng, cử tri và nhân dân đang trông chờ phản ứng chính sách này, đề nghị Bộ trưởng quan tâm thể hiện quan điểm, nguyên tắc của mình.