Nông sản gắng sức đạt OCOP 5 sao

Thông tin tại cuộc họp Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp Trung ương năm 2024 do Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương tổ chức mới đây, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam cho biết Chương trình OCOP đã bước sang năm thứ 6.

Đến nay, cả nước đã có hơn 13.000 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên (tăng hơn 4.000 sản phẩm so với cuối năm 2022) và hơn 7.000 chủ thể OCOP, trong đó hơn 32% là hợp tác xã, hơn 22% doanh nghiệp, hơn 39% là cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác.

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Nông thôn, chương trình OCOP đã có tác động tích cực đến phát triển kinh tế nông thôn, đặc biệt ở 3 khía cạnh.

Thứ nhất, thúc đẩy chuyển đổi về tổ chức sản xuất khu vực nông thôn theo hướng liên kết chuỗi giá trị, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định; hơn 34% số chủ thể OCOP đã xây dựng được vùng nguyên liệu ổn định theo liên kết chuỗi giá trị sản phẩm OCOP, hơn 2.000 hợp tác xã có sản phẩm OCOP.

Thứ hai, các sản phẩm OCOP đã góp phần gia tăng giá trị, giúp các chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu (46% chủ thể OCOP gia tăng về sản lượng sau khi được công nhận OCOP, doanh thu bán hàng tăng bình quân gần 30%. Tỷ lệ sản phẩm OCOP có giá bán tăng lên hơn 50%, mức tăng giá bình quân hơn 17%).

Thứ ba, chương trình góp phần tạo thêm việc làm, phát triển sinh kế ở những vùng đặc biệt khó khăn và các nhóm yếu thế (hơn 34% chủ thể OCOP mở rộng quy mô về lao động; 40% chủ thể OCOP là nữ; tỷ lệ chủ thể là người dân tộc thiểu số khu vực khó khăn, miền núi chiếm 17%).

Trong phiên họp lần này, Hội đồng xem xét, công nhận lại cho các sản phẩm OCOP cấp quốc gia (OCOP 5 sao) đã được công nhận năm 2020. Đồng thời, đánh giá, phân hạng cho các sản phẩm nhóm thực phẩm (gồm 55 sản phẩm được các địa phương đề nghị đánh giá phân hạng). Đây là các sản phẩm được địa phương gửi hồ sơ trước ngày 31/12/2022, được đánh giá theo bộ tiêu chí tại Quyết định số 1048/QĐ của Thủ tướng Chính phủ.

Về đánh giá lại các sản phẩm OCOP cấp quốc gia đã được công nhận năm 2020, có 4 sản phẩm tiếp tục được xếp hạng OCOP 5 sao: miến dong Tài Hoan của Hợp tác xã Tài Hoan (Bắc Kạn); chè tôm nõn Hảo Đạt của Hợp tác xã chè Hảo Đạt (Thái Nguyên); mắm tôm Lê Gia của Công ty TNHH Thực phẩm và Thương mại dịch vụ Lê Gia (Thanh Hóa); 3 sản phẩm ngọc trai Akoya, ngọc trai Tahiti, ngọc trai Southsea của Công ty cổ phần Ngọc trai Hạ Long (Quảng Ninh).

Theo quy trình, sản phẩm OCOP 1 và 2 sao do cấp huyện xếp hạng. Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền xếp hạng và cấp chứng nhận sản phẩm OCOP 3 sao và 4 sao. Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP cấp Trung ương có thẩm quyền xem xét hồ sơ, đánh giá, chấm điểm và xếp hạng OCOP 5 sao, sau đó trình Chính phủ để Thủ tướng ra quyết định công nhận sản phẩm OCOP 5 sao.

Năm 2023, có tới 19 sản phẩm được xếp hạng OCOP 5 sao và có chưa tới 10 hồ sơ bị Hội đồng trả về. Có 55 hồ sơ sản phẩm OCOP 4 sao được các địa phương gửi về Hội đồng Trung ương đề nghị xem xét đánh giá, xếp hạng 5 sao trong kỳ xếp hạng năm 2024. Tuy nhiên, chỉ có 4 sản phẩm mới được xếp hạng 5 sao, trong khi có tới 51 hồ sơ bị trả về, chiếm 93% trong tổng số hồ sơ. Điều này, cho thấy quá trình đánh giá, xếp hạng sản phẩm OCOP 5 sao năm 2024 này là vô cùng khắt khe.

Theo quy định tại Quyết định số 148/QĐ ngày 24/2/2023 của Thủ tướng Chính phủ, tiêu chí để một sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP, gồm: nhóm các tiêu chí đánh giá về sản phẩm và sức mạnh cộng đồng (40 điểm); nhóm tiêu chí đánh giá về khả năng tiếp thị (25 điểm); nhóm tiêu chí đánh giá về chất lượng sản phẩm (35 điểm). Sản phẩm đạt tổng số điểm đánh giá từ 90-100 điểm thì mới được xếp hạng 5 sao.

Điều đáng tiếc, trong số 51 hồ sơ bị trả về ngày 25/6/2024, có 8 sản phẩm đạt từ 88 điểm đến dưới 90 điểm; 43 sản phẩm dưới 87 điểm. Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết những sản phẩm chưa được công nhận trong lần này cần liên hệ với Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương để được hướng dẫn, tư vấn, hoàn thiện sản phẩm để xem xét, đánh giá vào những lần sau...

Nội dung bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 27-2024 phát hành ngày 01/07/2024. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://postenp.phaha.vn/chi-tiet-toa-soan/tap-chi-kinh-te-viet-nam