PGS.TS. Bùi Quang Tuấn: 'Cần vay thêm trong nước và quốc tế để phục hồi kinh tế'

Đóng góp tham luận tại Hội thảo trực tuyến Những thay đổi của thế giới: Cơ hội, thách thức và giải pháp thích ứng đối với doanh nghiệp Việt, PGS.TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam cho biết, dịch bệnh tác động tiêu cực tới thế giới, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, trong nguy luôn có cơ. Đây cũng là cơ hội để Việt Nam cải cách, bắt kịp xu thế của thế giới.

Theo đó, tăng trưởng GDP quý III sụt giảm mạnh nhưng cũng đã có dầu hiệu phục hồi.

Cụ thể, sản xuất công nghiệp (IIP) trong tháng 10 khởi sắc, ước tính tăng 6,9% so với tháng trước. Tính chung 10 tháng 2021, IIP ước tính tăng 3,3% so với cùng kỳ năm trước (cao hơn tốc độ tăng 2,6% của cùng kỳ năm 2020).

Số doanh nghiệp thành lập mới đạt hơn 8.000, tăng 111,2% về số lượng so với tháng 9, số doanh nghiệp quay trở lại hoạt động tăng 29,8% so với tháng trước.

Xuất khẩu tiếp tục tăng, xuất siêu 1,1 tỷ USD trongtháng10; thu hút FDI 10 tháng đạt 23,74 tỷ USD...

Theo PGS.TS Bùi Quang Tuấn, thực trạng chung trên thế giới hiện có 2 xu hướng nổi lên. Một là thế giới đang đi xuống, đứt gãy chuỗi cung ứng thực nhưng kết nối ảo lại tăng trưởng mạnh. Đây là cơ hội cho những nước đi sau, cập nhật về đổi mới sáng tạo.

Thứ 2 là xu hướng phục hồi xanh. Đầu tư vào kinh tế nâu còn dư địa thấp, trong khi đó phục hồi xanh, xanh hoá đang bùng nổ như ô tô điện, năng lượng tái tạo, điều này đặt lại vấn đề về quy hoạch năng lượng của Việt Nam.

Cùng với đó, để phục hồi sản xuất và chuỗi cung ứng nhanh, trong điều kiện bình thường mới, theo ông Tuấn cần gói can thiệp kinh tế có quy mô đủ lớn và đúng đối tượng.

"Nên có một gói can thiệp kinh tế quy mô từ 8-10% GDP, chi vào các hoạt động số hoá, xanh hoá và nâng cao năng lực chống chịu của doanh nghiệp, nền kinh tế", Viện trưởng Viện Kinh tế khuyến nghị.

Ngoài ra, cần quan tâm tới phục hồi lực lượng doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng; Phát triển kết cấu hạ tầng lồng ghép với năng lực chống chịu nhưng phải chú ý đến hiệu quả; Phát triển nguồn nhân lực chất lượng và chú ý kỹ năng cho chuyển đổi; Nâng cao năng lực tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thực tế, cho tới thời điểm hiện tại, PGS.TS Bùi Quang Tuấn cho rằng, kinh tế vĩ mô của Việt Nam chưa chắc chắn, chịu nhiều rủi ro và bất định.

Cụ thể, dịch bệnh chưa được kiểm soát, sẽ tồn tại lâu dài; lạm phát có thể quay trở lại vì giá dầu thế giới tăng, mặc dù tổng cầu trong nước yếu (chi phí đẩy có thể làm lạm phát); Tiết kiệm còn ở mức thấp và phải được bù đắp bằng vay nợ để đầu tư; Xu hướng nhập siêu đang quay trở lại; thâm hụt ngân sách có sức ép tăng.

Theo đánh giá của thế giới, những vấn đề như thể chế, kỹ năng, sự năng động trong kinh doanh của Việt Nam vẫn có xếp hạng ở mức thấp; xếp hạng thị trường lao động, năng lực sáng tạo suy giảm. Về năng suất lao động của Việt Nam vẫn rất thấp, chỉ bằng 1/26 của Singapore và không cải thiện nhiều so với cách đây 10 năm.

Ngoài ra, một số chỉ số của Việt Nam còn hạn chế như: Chỉ số ICOR còn cao so với các nước trong khu vực; chỉ số kinh tế chi thức (phán ảnh đổi mới sáng tạo) vẫn hạn chế.

Theo đó, đề xuất các giải pháp cho nền kinh tế Việt Nam thời gian tới, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh: Trước tiên về giải pháp về phòng, chống dịch COVID-19 vần thích ứng linh hoạt.

Về an sinh xã hội, nhằm đảm bảo phát triển hài hòa giữa kinh tế và xã hội, nhất là hỗ trợ những đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.

Tiếp theo, cần hỗ trợ cho doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ gia đình gặp nhiều khó khăn do tác động của COVID-19; thúc đẩy đầu tư công; Cải thiện và hoàn thiện thể chế, quản lý, điều hành, hướng tới mục tiêu quản lý rủi ro, kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Cuối cùng, cần vay thêm trong nước và quốc tế để tài trợ cho chi các mục tiêu trên (room vẫn còn, quy mô nợ công năm 2021 ước khoảng 43,6% GDP, quy mô dự trữ ngoại hối đạt gần 100 tỷ USD. lãi suất cho vay trong nước và quốc tế đang ở mức thấp).