Sửa đổi Thông tư 03: Gỡ khó cho cả ngân hàng, doanh nghiệp

Mở rộng phạm vi hỗ trợ

Theo đánh giá của TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, việc thực hiện Thông tư 03 đã giúp các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 được cơ cấu lại thời gian trả nợ phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh, làm giảm bớt áp lực chi phí tài chính cho doanh nghiệp và ngân hàng. Tuy nhiên, từ cuối tháng 4/2021 đến nay, làn sóng đại dịch Covid-19 lần thứ tư bùng phát mạnh, lan rộng tại nhiều tỉnh, thành phố với diễn biến ngày càng phức tạp và chưa có dấu hiệu suy giảm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp và người dân. Trước tình hình đó, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, NHNN đã ban hành nhiều giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Song hiện nay, nhiều doanh nghiệp phản ảnh đang rất khó khăn do không có nguồn thu, chưa trả được nợ ngân hàng, nên không được cơ cấu các khoản vay theo Thông tư 03. Về phía ngân hàng dù rất muốn, nhưng không thể cơ cấu nợ, tiếp tục cho vay khách hàng vì vướng quy định tại Thông này.

Chia sẻ cụ thể về những khó khăn bất cập các ngân hàng đang gặp phải, ông Nguyễn Thành Long - Chủ nhiệm CLB Pháp chế VNBA cho biết, theo Thông tư 03, TCTD chỉ được cơ cấu số dư nợ của khoản nợ phát sinh trước ngày 10/6/2020 từ hoạt động cho vay, cho thuê tài chính.

Sửa đổi Thông tư 03 tạo điều kiện để các ngân hàng hỗ trợ tốt hơn cho doanh nghiệp

Tuy nhiên, dịch bệnh lại bùng phát trở lại từ cuối tháng 4/2021 khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó trong trả nợ. Điều này dẫn đến có nhiều khoản nợ cần được cơ cấu nhưng lại không đáp ứng được điều kiện quy định tại Thông tư 03 về thời gian phát sinh nợ là trước ngày 10/6/2020. Việc không được thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản nợ giải ngân từ ngày 10/6/2020 sẽ không thể hỗ trợ khách hàng gặp khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19, đồng thời các khoản nợ giải ngân từ ngày 10/6/2020 sẽ bị chuyển nợ xấu ảnh hưởng đến hoạt động của TCTD.

Ông Phạm Toàn Vượng - Phó tổng giám đốc Agribank lấy ví dụ, chỉ riêng đối với các ngành bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi dịch Covid như dịch vụ lưu trú, khách sạn… được giải ngân sau ngày 10/6/2020 và đến hạn trả nợ trong năm 2021, nếu không được cơ cấu sẽ có khả năng chuyển nợ xấu khoảng 8.000 tỷ đồng… “Nếu không được cơ cấu lại các khoản nợ sau ngày 10/6/2020 sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro, dẫn đến nợ xấu cuối năm rất lớn. Agribank khó mà giữ được nợ xấu dưới 2%”, ông Vượng bày tỏ lo ngại.

Vì vậy, các ngân hàng kiến nghị, NHNN xem xét cho phép cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản giải ngân sau ngày 10/6/2020. Hoặc xem xét không quy định thời gian phát sinh nợ trước ngày 10/6/2020 mà chỉ quy định về thời gian phát sinh nghĩa vụ trả nợ gốc hoặc lãi để đảm bảo chủ động, linh hoạt trong thực hiện, tránh phải sửa đổi nhiều lần trong trường hợp dịch Covid-19 vẫn diễn biến phức tạp sau thời điểm 31/12/2021.

Một quy định nữa đang gây khó khăn cho cả khách hàng và ngân hàng khi triển khai Thông tư 03 ở thời điểm này là quy định: Thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ (kể cả trường hợp gia hạn nợ) phù hợp với mức độ ảnh hưởng của dịch Covid-19 đối với khách hàng và không vượt quá 12 tháng kể từ ngày TCTD thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ. Quy định này đòi hỏi khách hàng phải có phương án trả nợ đối với số dư nợ được cơ cấu và số dư nợ phát sinh mới trong thời gian tương đối ngắn. Trong khi hiện dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp chưa biết lúc nào mới hết, do đó nhiều khách hàng sẽ không thể đáp ứng được nghĩa vụ trả nợ nếu như chưa thể phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nới thời gian trích lập dự phòng bổ sung

Để gỡ khó, các ngân hàng kiến nghị NHNN xem xét mở rộng thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo hướng phù hợp hơn với nguồn thu, dòng tiền của khách hàng cũng như mức độ ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Đình Vinh - Phó Tổng giám đốc VietinBank, danh mục khách hàng của ngân hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 chiếm gần 30% danh mục tín dụng. Nếu những quy định trên không sớm được sửa đổi sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tình hình hoạt động của VietinBank nói riêng, toàn hệ thống ngân hàng nói chung. “Dù ngân hàng có trích lập dự phòng đầy đủ trong 3 năm, nhưng hệ luỵ trong thời gian tới rất lớn chứ không phải là các con số ngân hàng đang tính toán”, ông Vinh băn khoăn.

Lãnh đạo các TCTD cũng bày tỏ, hiện các TCTD cũng bị tác động rất lớn của dịch Covid-19. Ngoài nỗ lực duy trì hoạt động, các TCTD còn có trách nhiệm hỗ trợ khách hàng thông qua các biện pháp như cơ cấu nợ, miễn, giảm lãi suất, phí... Điều đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận, kết quả kinh doanh của ngân hàng. Do vậy, quy định các TCTD phải trích tối thiểu 30% số tiền dự phòng cụ thể phải trích bổ sung đến ngày 31/12/2021 là khá lớn, rất khó cho TCTD.

Vì vậy, bên cạnh kiến nghị sửa đổi một số quy định tại Thông tư 03, các TCTD cũng mong muốn được kéo dài thời hạn trích lập dự phòng bổ sung, có thể trong 5 năm, để giảm tải áp lực tài chính cho các TCTD, giúp các TCTD có thêm nguồn lực vừa phát triển kinh doanh, vừa triển khai các giải pháp hỗ trợ khách hàng hiệu quả hơn.

Tại buổi tọa đàm các đại biểu cũng kiến nghị NHNN xem xét đề xuất áp dụng biện pháp khoanh nợ đối với số dư nợ được cơ cấu lại thời hạn trả nợ do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 mà không phân biệt mục đích sử dụng vốn. Hiện nay, việc khoanh nợ không tính lãi mới chỉ được áp dụng đối với các khoản vay phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định 55/2015/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 116/2018/NĐ-CP.

Ghi nhận những kiến nghị, đề xuất của các TCTD hội viên, TS. Nguyễn Quốc Hùng cho rằng, việc sửa đổi những nội dung còn vướng tại Thông tư 03 là cần thiết, tạo hành lang pháp lý cho các TCTD có điều kiện hỗ trợ nhiều cho khách hàng, nhất là trong giai đoạn dịch bệnh căng thẳng hiện tại.

Đối với vấn đề khoanh nợ, theo đánh giá của ông Hùng, dịch bệnh Covid được xếp vào rủi ro thiên tai dịch bệnh. Nhưng muốn triển khai giải pháp này, Chính phủ phải ban hành Nghị quyết và muốn làm được sớm cần phải có sự ủng hộ chia sẻ của các bộ, ngành…

Đại diện các vụ, cục NHNN cũng ghi nhận kiến nghị và cho biết sẽ tham mưu đề xuất với ban lãnh đạo NHNN trong quá trình sửa đổi quy định tại Thông tư 03.

Thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/05/2020 của Chính phủ