Thời trang bền vững: Thị trường ngách tiềm năng cho dệt may Việt Nam tại Bắc Âu

Bắc Âu gồm các nước như Thụy Điển, Đan Mạch, Na Uy và Phần Lan là nơi người tiêu dùng luôn ưu tiên các sản phẩm thân thiện với môi trường và có trách nhiệm xã hội. Những sản phẩm dệt may bền vững, có nguồn gốc từ nguyên liệu hữu cơ hoặc tái chế, được sản xuất theo quy chuẩn bảo vệ môi trường và quyền lợi của người lao động ngày càng chiếm lĩnh thị trường Bắc Âu.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm các nước Bắc Âu, cho rằng việc tham gia vào thị trường thời trang bền vững không chỉ đòi hỏi sản xuất những sản phẩm chất lượng cao, mà còn phải phù hợp với các tiêu chuẩn bền vững mới mà EU, trong đó có các nước Bắc Âu đang ngày càng siết chặt.

Điều này được nhấn mạnh qua Chiến lược Dệt may Bền vững và Tuần hoàn mới của EU được công bố vào tháng 3/2022. Chiến lược này của EU hướng tới việc giảm thiểu tác động của ngành dệt may lên môi trường, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và khuyến khích việc tuần hoàn sản phẩm.

Các mục tiêu chính của chiến lược: Giảm thiểu chất thải và ô nhiễm môi trường từ ngành dệt may, bao gồm cả rác thải vi nhựa và hóa chất độc hại; tăng cường sử dụng vật liệu bền vững như nguyên liệu tái chế hoặc hữu cơ, đồng thời khuyến khích sản xuất các sản phẩm có độ bền cao và dễ dàng tái sử dụng; thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn thông qua các mô hình sản xuất, tiêu dùng, tái chế và tái sử dụng; xây dựng quy chuẩn nghiêm ngặt cho sản phẩm dệt may bán trên thị trường EU, bao gồm yêu cầu về độ bền, tính tái chế và quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.

Theo bà Thúy, với vai trò là một trong những quốc gia xuất khẩu dệt may lớn trên thế giới, Việt Nam đang đứng trước cơ hội khai thác thị trường ngách này. Việc EU thúc đẩy Chiến lược Dệt may Bền vững mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp dệt may Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng thời trang bền vững tại Bắc Âu đang ngày càng mạnh mẽ.

“Chúng ta có nhiều lợi thế để khai thác thị trường này, như nguồn nguyên liệu tự nhiên dồi dào. Việt Nam có nguồn nguyên liệu hữu cơ phong phú như bông hữu cơ, tre, nứa, và lụa tự nhiên, được người tiêu dùng Bắc Âu ưa chuộng. Đây là những nguyên liệu dễ phân hủy, không chứa hóa chất độc hại, phù hợp với yêu cầu bảo vệ môi trường mà EU đang thúc đẩy”, bà Thuý chỉ rõ.

Bên cạnh đó là kỹ thuật thủ công truyền thống, đáp ứng nhu cầu về tính bền vững cũng như yếu tố văn hóa. Nghề dệt lụa, thêu tay và sản xuất trang phục truyền thống của Việt Nam có thể tạo ra các sản phẩm thời trang bền vững và độc đáo. Những sản phẩm này không chỉ thân thiện với môi trường mà còn mang giá trị văn hóa, thu hút người tiêu dùng Bắc Âu tìm kiếm sự khác biệt.

Mặc dù vậy, chiến lược này cũng đặt ra các yêu cầu ngày càng cao về tính bền vững đối với sản phẩm thời trang nhập khẩu vào EU, nhất là từ các nước sản xuất lớn như Việt Nam.

Việc tuân thủ các tiêu chuẩn khắt khe của EU về bền vững là một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp Việt Nam. Các tiêu chuẩn này yêu cầu doanh nghiệp không chỉ sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường mà còn phải đảm bảo quy trình sản xuất không gây ô nhiễm và sản phẩm có khả năng tái chế cao.

Mặt khác, việc đáp ứng các tiêu chuẩn của EU đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ sản xuất sạch hơn và quản lý chất thải hiệu quả hơn. Đồng thời, việc đạt được các chứng nhận quốc tế như Global Organic Textile Standard (GOTS) hay Fair Trade cũng tạo ra gánh nặng chi phí ban đầu.

Theo bà Thúy, để thâm nhập thị trường dệt may bền vững Bắc Âu và hưởng lợi từ chiến lược dệt may bền vững của EU,  doanh nghiệp Việt Nam cần phải thích ứng với những thay đổi về quy định và chiến lược để đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng các tiêu chuẩn mới về độ bền, tái chế và thân thiện môi trường mà EU đề ra.

Doanh nghiệp Việt Nam cần phải chú trọng đến việc đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt. Các doanh nghiệp có thể hợp tác với các tổ chức quốc tế để đạt được các chứng nhận bền vững, từ đó tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

"Nhằm đáp ứng yêu cầu của EU về tính tái chế và tuần hoàn, các doanh nghiệp nên đầu tư vào các công nghệ sản xuất vật liệu tái chế hoặc phát triển các sản phẩm có khả năng tái sử dụng cao. Việc tối ưu hóa quy trình sản xuất để giảm thiểu chất thải cũng là một yếu tố quan trọng", bà Thúy khuyến nghị.

Bên cạnh đó, tăng cường giá trị qua thiết kế sáng tạo. Doanh nghiệp Việt Nam cần tập trung vào việc nâng cao giá trị sản phẩm thông qua thiết kế sáng tạo, phù hợp với xu hướng thời trang bền vững.

Bà Thúy cho rằng: "Các sản phẩm không chỉ cần đáp ứng các yêu cầu về môi trường, mà còn phải có tính thẩm mỹ và phong cách hiện đại, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng Bắc Âu”

Đồng thời, sử dụng các nguyên liệu truyền thống của Việt Nam như lụa tơ tằm, kết hợp với thiết kế hiện đại và kỹ thuật tiên tiến để tạo ra các sản phẩm thời trang cao cấp và bền vững.

Thương mại điện tử cũng là kênh quan trọng để các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường Bắc Âu. Vì vậy, theo Tham tán Thương mại Việt Nam tại Thụy Điển, việc tận dụng các nền tảng bán lẻ trực tuyến như Zalando, ASOS và các nền tảng chuyên về thời trang bền vững là chiến lược hiệu quả để giới thiệu sản phẩm tới người tiêu dùng Bắc Âu.

Người tiêu dùng Bắc Âu đặc biệt quan tâm đến nguồn gốc và câu chuyện của sản phẩm. Vì vậy, các doanh nghiệp Việt Nam nên xây dựng thương hiệu dựa trên câu chuyện về quy trình sản xuất thân thiện với môi trường, kết hợp với văn hóa và nghệ thuật thủ công truyền thống Việt Nam. Điều này giúp tạo ra sự gắn kết với khách hàng và tăng cường nhận diện thương hiệu.

“Để thành công, các doanh nghiệp cần nhanh chóng điều chỉnh mô hình sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe về môi trường và xã hội, đồng thời khai thác tối đa các giá trị văn hóa truyền thống và sự sáng tạo trong thiết kế. Kết hợp giữa bền vững và văn hóa sẽ giúp các doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế và chiếm lĩnh thị trường Bắc Âu đầy tiềm năng”, bà Thuý nhấn mạnh.