CỔNG THÔNG TIN VÀ ĐẦU TƯ QUỐC TẾ
Tại phiên họp thứ hai của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số diễn ra tuần qua, Tổng Bí thư Tô Lâm một lần nữa đã nhấn mạnh: “AI phải là mũi nhọn, đột phá; cần có ưu đãi thuế cho sản xuất chip, bán dẫn, đồng thời hỗ trợ tích cực cho nghiên cứu phát triển (R&D)”
Tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế
Việt Nam sở hữu nhiều lợi thế trong lĩnh vực công nghệ cao, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và công nghiệp bán dẫn.
Theo báo cáo của Google, tiềm năng từ AI tại Việt Nam là rất lớn. Nếu các công cụ AI được áp dụng rộng rãi, các doanh nghiệp Việt Nam có thể thu được 1.890 nghìn tỷ đồng (79,3 tỷ USD) vào năm 2030. Con số này tương đương gần 12% GDP Việt Nam thời điểm đó. Chuyên gia đến từ Google nhận định: “Với dân số trẻ, yêu thích công nghệ và bối cảnh kỹ thuật số năng động, Việt Nam có vị thế tốt để khai thác cơ hội từ AI”.
Trao đổi với Vnbusiness, PGS.TS Phạm Công Hiệp, Phó trưởng khoa phụ trách Nghiên cứu và Đổi mới, Khoa Kinh doanh, Đại học RMIT Việt Nam cho biết, Việt Nam có nhiều lợi thế sẵn có để phát triển hệ sinh thái AI. Quy mô thị trường AI ở nhiều lĩnh vực (tài chính, y tế, thương mại điện tử,...) tăng trưởng nhanh. Theo Statista (2024), thị trường AI ở Việt Nam đã chạm mốc 547,1 triệu USD vào năm 2023 và dự báo đạt 1,3 tỷ USD vào năm 2026, với tốc độ tăng trưởng kép (CAGR) xấp xỉ 15,8%/năm.
Với hơn 70% dân số sử dụng Internet và khoảng 80 triệu người dùng smartphone, Việt Nam là một thị trường tiềm năng để triển khai các ứng dụng AI trong thương mại điện tử, tài chính, y tế, và giáo dục. Lượng dữ liệu khổng lồ từ người dùng này là "nguyên liệu thô" quý giá để huấn luyện các mô hình AI, đặc biệt là trong các lĩnh vực như xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) và phân tích hành vi khách hàng.
Thời gian qua, Chính phủ cũng đã ban hành nhiều nghị quyết, chiến lược về chuyển đổi số và AI như Nghị quyết 57-NQ/TW, Chiến lược AI quốc gia, Chiến lược Bán dẫn quốc gia... Đặc biệt, Nghị quyết 57-NQ/TW về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, được ban hành bởi Bộ Chính trị, là một bước đi quan trọng thể hiện tầm nhìn chiến lược của Đảng và Chính phủ Việt Nam trong việc đón đầu xu hướng công nghệ toàn cầu, trong đó AI đóng vai trò trung tâm. Nghị quyết đặt ra mục tiêu đưa Việt Nam trở thành quốc gia số, với chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo là động lực then chốt để phát triển kinh tế - xã hội.
Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt các tập đoàn lớn như FPT, Viettel, Vingroup, VNPT đều đẩy mạnh đầu tư sâu rộng vào ứng dụng AI và đào tạo nhân lực.
"Những tập đoàn lớn như FPT, Viettel, Vingroup, VNPT đã và đang dẫn dắt quá trình phát triển AI, bao gồm xây dựng trung tâm R&D, đầu tư hạ tầng tính toán hiệu năng cao (HPC) và thương mại hóa giải pháp AI. Bên cạnh triển khai nội bộ, doanh nghiệp còn đóng vai trò “kết nối” với các trường đại học, viện nghiên cứu và startup. Những hoạt động hợp tác này không chỉ giúp hoàn thiện sản phẩm AI mà còn xây dựng năng lực đội ngũ trẻ, thúc đẩy nghiên cứu chuyên sâu (deep tech) và chuyển giao công nghệ trên quy mô lớn hơn", PGS.TS Phạm Công Hiệp cho biết.
Ngoài ra, sự quan tâm và đầu tư của các tập đoàn nước ngoài như Nvidia thành lập trung tâm R&D và hạ tầng tính toán AI hay các quỹ đầu tư dành cho startup AI cho thấy Việt Nam đang dần trở thành “điểm đến” về công nghệ cao tại Đông Nam Á.
Làm gì để hiện thực hóa tiềm năng?
Việt Nam được đánh giá là một trong những thị trường AI giàu tiềm năng tại Đông Nam Á. Tuy nhiên, theo PGS.TS Phạm Công Hiệp, dù tổng thể quy mô và tốc độ tăng trưởng cao, vị trí của Việt Nam mới ở mức “đang lên” chứ chưa thực sự “dẫn đầu” trong cuộc đua AI trong khu vực và thế giới.
Một trong những rào cản lớn nhất đối với sự phát triển của AI tại Việt Nam là sự thiếu hụt nhân lực có chuyên môn sâu.
“Mặc dù nhân lực IT nói chung rất dồi dào, nhưng nhân lực chuyên sâu về AI (các mảng deep learning, AI ethics, HPC…) vẫn chưa đủ để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nóng. Việc đào tạo, tuyển dụng và giữ chân nhân tài AI (đặc biệt là nhân sự có kinh nghiệm quốc tế) vẫn là bài toán thách thức”, vị chuyên gia cho biết.
Trong khi đó, theo dự báo của NVIDIA Việt Nam, Việt Nam sẽ cần đến hàng trăm nghìn kỹ sư AI trong vòng 3 năm tới, để đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành. Còn báo cáo của Trung tâm Thông tin và Dịch vụ việc làm (TITC) cho biết, nhu cầu nhân lực AI đang tăng từ 10 - 15% mỗi năm.
Bên cạnh đó, AI không thể phát triển nếu thiếu hạ tầng dữ liệu mạnh mẽ. Theo DataCenterMap, Việt Nam mới có khoảng 23 trung tâm dữ liệu tính đến năm 2024, ít hơn đáng kể so với Indonesia, Malaysia hay Thái Lan. Trung tâm Dữ liệu Quốc gia, mới được thành lập, được kỳ vọng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp nền tảng dữ liệu lớn, giúp AI học tập và phát triển. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn cần đầu tư mạnh mẽ hơn vào hệ thống trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây và khả năng xử lý dữ liệu lớn để có thể bắt kịp các nước trong khu vực.
Trong báo cáo Cơ hội AI cho Việt Nam - Một số khuyến nghị, Google chỉ ra Việt Nam cần củng cố cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ đổi mới sáng tạo dựa trên AI, xây dựng lực lượng lao động sẵn sàng ứng dụng AI và gia tăng khả năng tiếp cận AI trong toàn nền kinh tế.
Có thể thấy, Việt Nam còn nhiều việc phải làm để giải quyết những rào cản lớn về nhân lực, hạ tầng dữ liệu... góp phần hiện thực hóa tham vọng đưa AI thành mũi nhọn đột phá.
Trong tuần này, từ 12 - 16/3 sẽ diễn ra Hội nghị quốc tế về “Trí tuệ nhân tạo và Bán dẫn 2025” (AISC 2025) với chủ đề “Kiến tạo tương lai: Kết nối AI”, quy tụ khoảng 1.000 chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp hàng đầu thế giới tới Việt Nam.
Sự kiện cho thấy Việt Nam đang được cộng đồng quốc tế đánh giá cao về năng lực và tiềm năng, đồng thời thể hiện sự quyết tâm của Việt Nam trong việc trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo trong 2 lĩnh vực này.
Theo các chuyên gia, đây cũng là cơ hội để Việt Nam thể hiện sự chủ động trong dẫn dắt các xu hướng công nghệ tương lai; cơ hội để các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước tiếp cận các xu hướng mới nhất, từ đó cập nhật chương trình đào tạo, góp phần phát triển nguồn nhân lực AI và bán dẫn chất lượng cao.
Ông Andrew Ure, Giám đốc Cấp Cao Quan hệ Chính Phủ và Chính Sách Công của Google Đông Nam Á
AI có tiềm năng trở thành một lực lượng đột phá, mang lại lợi ích to lớn cho toàn thế giới. Công nghệ này không chỉ giúp giải quyết các thách thức cấp bách mà còn mở ra nhiều cơ hội mới, đặc biệt cho người dân Việt Nam. Điều quan trọng là phải hiện thực hóa tiềm năng đó bằng cách biến các ý tưởng trừu tượng thành những ứng dụng cụ thể và khai thác sức mạnh chuyển đổi mà AI mang lại.
Ông Abhineet Kaul, Giám đốc Dịch vụ khách hàng của Access Partnership
AI có thể mang lại nhiều lợi ích cho đất nước Việt Nam, từ ngành bán lẻ đến lĩnh vực cho đến lĩnh vực y tế. Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tiềm năng lợi ích kinh tế mà AI mang lại cho Việt Nam về mặt tăng trưởng doanh thu và tiết kiệm chi phí là rất đáng kể.
Ông Phùng Việt Thắng, Giám đốc quốc gia Việt Nam, khối Kinh doanh, marketing và truyền thông Tập đoàn Intel
Theo báo cáo e-Conomy SEA 2023 của Google và Temasek, nền kinh tế số Việt Nam dự kiến sẽ đạt 45 tỷ USD vào năm 2025, với công nghệ AI đóng vai trò chính trong sự tăng trưởng này. Từ tốc độ phát triển đáng kinh ngạc của công nghệ AI những năm gần đây, chúng ta tin rằng thế giới đang bước sang một cuộc cách mạng công nghiệp mới, một kỷ nguyên mà ở khắp mọi nơi có thể nhìn thấy các cỗ máy thông minh với khả năng phát hiện bệnh tật hoặc sáng tạo nghệ thuật.
Đỗ Kiều
