CỔNG THÔNG TIN VÀ ĐẦU TƯ QUỐC TẾ
Các công ty Star Group Industrial (SGI) của Hàn Quốc và Baotou INST Magnetic của Trung Quốc sẽ cùng các công ty trong các lĩnh vực khác nhau như điện tử và ô tô chuyển đổi dây chuyền lắp ráp từ Trung Quốc sang Việt Nam, trong bối cảnh các hạn chế thương mại của Hoa Kỳ và các nước đồng minh với Trung Quốc ngày càng gia tăng.
Công nhân vận chuyển đất hiếm để xuất khẩu tại một cảng ở Liên Vân Cảng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc ngày 31 tháng 10 năm 2010. Ảnh REUTERS/Stringer
Trung Quốc đang thống trị trên thế giới về nam châm và kim loại đất hiếm để làm ra chúng. Nam châm được coi là nguyên liệu chính trong việc sản xuất các sản phẩm như xe điện, tua-bin gió, vũ khí và điện thoại thông minh, khiến lĩnh vực này trở nên ngày một quan trọng.
Việt Nam có trữ lượng đất hiếm chưa được khai thác chỉ đứng sau Trung Quốc. Những chuyên gia trong ngành cho biết, dù ngành công nghiệp chế biến còn non trẻ nhưng trữ lượng 'khủng' đất hiếm giúp Việt Nam có nhiều tiềm năng trở thành đối thủ cạnh tranh lớn với Trung Quốc.
Dự án của SGI tại Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2025 đạt sản lượng 5.000 tấn nam châm neodymium (NdFeB) cao cấp mỗi năm, đủ cho 2 triệu xe điện (EV).
Tuy nhiên, dữ liệu của Adamas Intelligence được trích dẫn trong báo cáo của Bộ Năng lượng Hoa Kỳ cho thấy Việt Nam cho đến nay chỉ sản xuất 1% nam châm trên thế giới, so với 92% của Trung Quốc.
Hơn nữa, một số nhà máy Trung Quốc có thể sản xuất số lượng nam châm lớn gấp 10 lần so với các dự án của SGI và Trung Quốc hiện chiếm ưu thế trong việc khai thác và chế biến quặng từ đất hiếm.
Năng lực khai thác, tinh chế đất hiếm và chế tạo nam châm của Trung Quốc. Đồ họa Reuters
Theo ước tính của công ty tư vấn vật liệu Project Blue, nhà máy của SGI hoạt động hết công suất sẽ tạo ra gần 3% sản lượng toàn cầu vào năm nay 2022. Dữ liệu thương mại của Mỹ cho thấy, con số này tương đương với gần một nửa lượng nam châm neodymium nhập khẩu vào Mỹ trong năm ngoái.
Hơn nữa, các quan chức Mỹ đã báo hiệu sự quan tâm ngày càng tăng đối với tiềm năng đất hiếm của Việt Nam trong bối cảnh thảo luận nhằm nâng cấp quan hệ song phương trong năm nay và Hàn Quốc đã ký một thỏa thuận với Việt Nam vào tháng 6 vừa rồi để tăng cường chuỗi cung ứng các khoáng sản quan trọng.
Các nhà sản xuất nam châm cũng bị thu hút đến Việt Nam bởi chi phí lao động thấp và khả năng tiếp cận thị trường nhờ nhiều hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký kết và đi vào thực hiện.
Những người trong lĩnh vực này cho biết, họ cũng muốn tiến gần hơn đến các khách hàng có trụ sở tại Việt Nam, chẳng hạn như các nhà sản xuất ô tô và các công ty điện tử, vốn đang ngày càng cảnh giác với việc phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung từ Trung Quốc khi mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh ngày càng bớt 'cơm lành, canh ngọt'.
Một nhà tư vấn trong lĩnh vực nam châm ở Việt Nam, đề nghị dấu tên, cho biết Việt Nam là quốc gia duy nhất ngoài Trung Quốc có tất cả các giai đoạn của chuỗi cung ứng nam châm, từ khai thác đất hiếm đến sản xuất hạ nguồn.
Tuy nhiên, nhà phân tích David Merriman của Project Blue cho biết: "Bất kỳ ai đang cố gắng xây dựng từ đầu một chuỗi cung ứng từ mỏ đến nam châm sẽ phải đối mặt với rất nhiều thách thức".
SGI là công ty cung cấp nam châm cho nhà sản xuất xe điện Việt Nam VinFast và Hyundai Motor của Hàn Quốc (005380.KS).
Trao đổi với Reuters, họ cho biết đang đầu tư 80 triệu USD vào nhà máy mới tại Việt Nam, và việc sản xuất nam châm sẽ bắt đầu từ năm 2024.
Nhà máy này sẽ tăng gần gấp đôi sản lượng so với hiện tại là 3.000 tấn/năm từ các nhà máy ở Hàn Quốc và Trung Quốc.
SGI mô tả khoản đầu tư này là một phần của "biện pháp đối phó" chống lại các hạn chế thương mại có thể có của Trung Quốc.
SGI cho biết: "Chính sách của Trung Quốc về kiểm soát nguyên liệu thô và công nghệ liên quan đến đất hiếm đang được tăng cường, dẫn đến sự không chắc chắn về nguồn cung".
Công ty cho biết họ lấy phần lớn đất hiếm từ Trung Quốc nhưng đang tìm kiếm nguồn thay thế ở Việt Nam và Úc. Bên cạnh đó, họ có kế hoạch phát triển một cơ sở chế biến tại Việt Nam.
INST, một công ty sản xuất nam châm lớn chuyên về thiết kế mạch đã được thêm vào danh sách nhà cung cấp của Apple vào năm 2021.
Việc mở rộng hoạt động sang Việt Nam của công ty này là theo yêu cầu của khách hàng nhằm đa dạng hóa hoạt động kinh doanh khỏi Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung ngày càng gia tăng.
Ngoài ra, Luxshare của Trung Quốc và Foxconn của Đài Loan (Trung Quốc) là các nhà cung cấp chính linh kiện chính cho Apple giúp sản xuất các sản phẩm có trang bị nam châm tại Việt Nam như iPad và MacBook.
