Chuyển mình mạnh mẽ trên hành trình trở thành Quỹ Đầu tư chính phủ

“Bà đỡ” mát tay tạo ra những thương vụ bán vốn đình đám

Năm 2021, đại dịch Covid-19 tiếp tục tác động sâu rộng đến nền kinh tế và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp (DN), từ đó đã tạo nên không ít thách thức cho SCIC. Tuy nhiên, với quyết tâm, nỗ lực không mệt mỏi, SCIC đã và đang triển khai tốt kế hoạch kinh doanh năm 2021 và đạt được những kết quả tích cực. Các chỉ tiêu kinh doanh chủ yếu đều đạt và vượt cao so với kế hoạch cả năm.

SCIC đã làm tốt sứ mệnh đại diện vốn chủ sở hữu của Nhà nước, bảo toàn tích tụ vốn nhà nước.

Đến nay, danh mục DN của SCIC có 149 DN, với tổng vốn nhà nước theo giá trị sổ sách là 47.009 tỷ đồng, giá trị vốn hóa thị trường đạt trên 190.000 tỷ đồng.

Vai trò “bà đỡ” mát tay của SCIC đã được thể hiện rõ qua những thương vụ tái cơ cấu, cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại DN. Đến nay, SCIC đã tiếp nhận 34 công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH) 1, 2 thành viên, giá trị sổ sách phần vốn nhà nước là 425 tỷ đồng. Trước khi tiếp nhận, hầu hết các DN này đều có quy mô nhỏ, nhiều vướng mắc về tài chính và không ít đơn vị đứng trước bờ vực phá sản. Tuy nhiên sau khi tiếp nhận, SCIC đã thực hiện tái cơ cấu, xử lý các tồn tại về tài chính, hoàn thành sắp xếp, cổ phần hoá và bán vốn tại 30 DN. Hiện SCIC chỉ còn 4 công ty TNHH 1, 2 thành viên và đang thực hiện cổ phần hóa theo lộ trình. Số lượng DN yếu kém, thuộc diện giám sát đặc biệt theo xếp loại của SCIC trong 5 năm gần đây có xu hướng giảm mạnh, năm 2015 có 49 DN, đến cuối năm 2020 còn 24 DN.

Ông Nguyễn Chí Thành - Chủ tịch Hội đồng thành viên SCIC

Thực hiện nhiệm vụ bán vốn nhà nước tại DN, luỹ kế từ khi thành lập đến nay, SCIC đã bán vốn tại 1.017 DN, với giá trị sổ sách bán vốn là 11.776 tỷ đồng, thu về 48.847 tỷ đồng, chênh lệch bán vốn đạt 37.071 tỷ đồng (giá bán gấp 4,1 lần so với giá vốn). Những thương vụ “đình đám”, mang lại hiệu quả cao tại một số DN quy mô lớn, có thể kể đến: Vinamilk, Vinaconex, Nhựa Bình Minh,…

Từ thành công sau thực tế triển khai, nhiều cơ chế, chính sách của SCIC xây dựng đã được các cơ quan chức năng tham khảo, nhân rộng và áp dụng chung cho các DN nhà nước như: Quy chế người đại diện vốn; Cơ chế bán đấu giá cả lô; Cơ chế chào bán cạnh tranh đối với cổ phiếu của DN niêm yết; Quy trình cho phép nhà đầu tư nước ngoài được ký quỹ đặt cọc bằng ngoại tệ khi tham giá đấu giá mua cổ phiếu...

Tập trung đầu tư vào các lĩnh vực then chốt có tính lan tỏa cao

Trong 15 năm qua, SCIC đã thực hiện đầu tư với tổng giá trị 36.841 tỷ đồng.

Đặc biệt mới đây, trước yêu cầu cấp bách phải khẩn trương tháo gỡ khó khăn cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thực hiện nhiệm vụ chính trị - xã hội, SCIC đã đầu tư 6.900 tỷ đồng mua cổ phần tăng vốn điều lệ tại Vietnam Airlines (chiếm 31% tỷ lệ sở hữu). Sự có mặt kịp thời của SCIC trong thời điểm cam go này thực sự là cứu cánh để đợt phát hành tăng vốn của Vietnam Airlines thành công, kịp thời bổ sung nguồn vốn để vượt qua khó khăn.

Ông Nguyễn Chí Thành – Chủ tịch Hội đồng thành viên SCIC cho biết, từ năm 2020 trở đi, khi danh mục DN bàn giao về SCIC được dự báo sẽ giảm dần cả về số lượng và giá trị, SCIC đã chủ động chuyển trọng tâm nhiệm vụ sang hoạt động đầu tư kinh doanh vốn. Theo đó, trong chiến lược kinh doanh giai đoạn 2020 – 2030, SCIC xác định đẩy mạnh, mở rộng hoạt động đầu tư kinh doanh vốn với định hướng rõ nét hơn ,trên cơ sở tiếp tục tập trung đầu tư vào các ngành, lĩnh vực then chốt có tính chất lan tỏa trong nền kinh tế.

Cùng với đó, SCIC còn định hướng từng bước phát triển các hoạt động tư vấn, bước đầu tập trung vào các lĩnh vực có thế mạnh như: quản trị DN, cổ phần hoá, xây dựng chiến lược kinh doanh, thẩm định và đánh giá các cơ hội đầu tư, mua bán và sáp nhập, thoái vốn. Định hướng đến năm 2030, bên cạnh các hoạt động đầu tư đã thực hiện, SCIC sẽ bổ sung thêm việc tư vấn đầu tư tài chính, mua bán, sáp nhập DN.

Với định hướng trên, SCIC đặt mục tiêu đến 2030 trở thành nhà đầu tư của Chính phủ, có quy mô tổng tài sản (theo giá trị sổ sách) vào năm 2025 là 78.500 tỷ đồng (3,3 tỷ USD); năm 2030 dự kiến đạt khoảng 105.000 tỷ đồng (4,6 tỷ USD).

Về định hướng chiến lược phát triển của SCIC, Chủ tịch Hội đồng thành viên Nguyễn Chí Thành cho hay, với mục tiêu trở thành nhà đầu tư của Chính phủ, hoạt động đầu tư là một trong hai trụ cột, quyết định thành công của SCIC. Sau khi nhiệm vụ tiếp nhận, tái cơ cấu DN đã cơ bản hoàn thành, đòi hỏi SCIC phải chuyển trọng tâm nhiệm vụ sang hoạt động đầu tư kinh doanh vốn. Điều này cũng phù hợp với lộ trình và xu hướng chung của các quỹ đầu tư chính phủ ở nhiều nước trên thế giới: thời gian đầu tích lũy nguồn lực và kinh nghiệm từ việc quản trị danh mục được Chính phủ giao quản lý, sau đó đi đôi với việc thoái vốn sẽ từng bước đẩy mạnh đầu tư trong nước, quốc tế.

SCIC chủ trương tập trung các nguồn lực để tìm kiếm và hiện thực hóa các cơ hội đầu tư vào nền kinh tế Việt Nam và các DN trong nước, phấn đấu trở thành công cụ đắc lực để Chính phủ phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế trọng điểm, đòi hỏi phải có sự tham gia của Nhà nước. Với vai trò đầu tư chính phủ, SCIC sẽ đóng vai trò là người cung cấp “vốn mồi” để thu hút vốn đầu tư từ khu vực tư nhân và nhà đầu tư nước ngoài, tận dụng những lợi thế sẵn có của mình.

Hoạt động đầu tư của SCIC sẽ tập trung vào các ngành, lĩnh vực then chốt để tạo động lực, nhân tố mới, lan tỏa cho tăng trưởng của nền kinh tế như công nghệ cao (viễn thông, công nghệ thông tin), kinh tế số (hạ tầng số, hệ thống cơ sở dữ liệu), năng lượng (năng lượng tái tạo, năng lượng sạch), các dự án hạ tầng trọng điểm (cảng hàng không, đường bộ, đường sắt), đô thị thông minh, y học – y tế hiện đại, dược phẩm.

“Rõ ràng, để đảm bảo đúng định hướng chiến lược của Đảng, Nhà nước và phát huy vai trò của đầu tư chính phủ, sự chuyển mình của SCIC trong tình hình mới cần được thực hiện nhanh chóng, dứt khoát, để có thể “đón đầu” giai đoạn mới. Định hướng thì đã rõ, SCIC cần được trang bị thêm những điều kiện cần và đủ để đảm đương vai trò đầu tư nguồn vốn nhà nước” – lãnh đạo SCIC chia sẻ.