CỔNG THÔNG TIN VÀ ĐẦU TƯ QUỐC TẾ
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng CIEM cho biết, trong thời gian tới, điểm mới hỗ trợ cho hoạt động M&A nói riêng và đầu tư nói chung sẽ có 3 bộ luật quan trọng thường xuyên tác động trực tiếp là Luật Chứng khoán, Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp sẽ có hiệu lực vào 1/1/2021.
Định giá các thương vụ M&A chưa phù hợp
Trong phiên thảo luận I của Diễn đàn mua bán - sáp nhập (M&A) doanh nghiệp Việt Nam thường niên lần thứ 12 - năm 2020, nói về những tác động gặp phải đối với việc thực hiện các thương vụ M&A trong thời gian qua, ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia cho rằng, có 3 yếu tố tác động khiến ta không tự tin để thực hiện M&A, thứ nhất là cuộc bầu cử Tổng thống tại Hoa Kỳ, căng thẳng thương mại; thứ hai là ảnh hưởng của dịch COVID-19 đối với nhiều nước trên thế giới; và yếu tố thứ ba thị trường nội địa.
Theo ông Warrick Cleine, với tác động của dịch COVID-19, Việt Nam đã thể hiện được trong việc kiểm soát tốt dịch bệnh, có nhiều hướng đi khác nhau mà các chuyên gia nhìn nhận ở Việt Nam, sẽ có nhiều nhà đầu tư quay lại thị trường này để thực hiện các thương vụ M&A.
“Tuy nhiên, điều làm ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư, như tôi thấy có sự chuyển dịch rõ ràng từ thỏa thuận M&A, mà trở ngại lớn là doanh nghiệp Việt Nam thường rao giá rất cao. Trong khi các nhà đầu tư luôn mong muốn phải thực tế theo giá thị trường, cho nên việc định giá không phù hợp là yếu tố cản trở rất lớn”, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia nhận định.
Ông Warrick Cleine, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia. Ảnh: Lê Toàn/VIR
Phân tích rõ hơn vể vấn đề này ông Warrick Cleine cho rằng, mức giá mà Việt Nam đưa ra nhiều khi có vẻ khôi hài, có thể tạo rào cản lớn ngay từ đầu. Bên người bán cần hiểu góc độ của nhà đầu tư, của người bán và cả nhà tư vấn, đây là các vấn đề cần tập trung vào và bên người bán cần chú tâm tới vấn đề định giá để có cuộc thảo luận hiệu quả hơn.
“Nếu đưa giá quá cao, thì ngay lập tức khiến nhà đầu tư không muốn tiếp nhận thương thảo, từ đó bỏ qua cơ hội để hỗ trợ cho công ty tốt hơn. Có nhiều công ty khác nhau, làm sao để nhà tư vấn giúp deal này diễn ra và đạt giá trị tốt hơn. Trong khi đó, cả chu kỳ hoạt động M&A, mọi thứ kéo dài hơn rất nhiều, không chỉ chốt thương vụ mà còn phải làm hài lòng đôi bên và duy trì được doanh nghiệp mới này”, ông Warrick Cleine nhận định.
1 năm cùng lúc 3 bộ luật có hiệu lực
Trong khi đó, chia sẻ về những điểm mới trong việc Việt Nam có những đạo luật mới, ban hành cho giai đoạn 2020-2021, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, điểm mới hỗ trợ cho hoạt động M&A nói riêng và đầu tư nói chung gồm 3 bộ luật quan trọng thường xuyên tác động trực tiếp là Luật Chứng khoán, Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp. Lần đầu tiên 1 năm mà 3 luật cùng có hiệu lực cùng ngày.
Trong đó, có 3 điểm quan trọng nhất tác động tích cực tới M&A. Cụ thể, Luật Doanh nghiệp nâng cao sự bảo vệ người mua, sự an toàn của người mua, ngôn ngữ của luật là nâng cao mức độ bảo vệ “cổ đông” là người mua trong các thương vụ M&A.
“Chẳng hạn, quyền cổ đông/nhóm cổ đông như đề cử vào HĐQT, triệu tập họp ĐHCĐ, theo quy định hiện hành phải sở hữu 10% cổ phần trở lên và liên tục trong 6 tháng. Quy định này ngăn cản hoạt động M&A, bởi ngay khi họ mua cổ phần thì 6 tháng sau mới vào để tái cấu trúc, nâng cao hiệu quả công ty. Đây là thời gian quá dài, điều không hợp lý và những điều bất hợp lý này sẽ được bãi bỏ trong Luật mới, đưa quy định tỷ lệ sở hữu 10% thì giảm còn 5% và bãi bỏ quy định thời gian 6 tháng”, ông Hiếu thông tin.
Ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương. Ảnh: Lê Toàn/VIR
Còn Luật Đầu tư và Luật Chứng khoán, suốt bao nhiêu năm tại diễn đàn M&A đã được thảo luận nhiều là điều kiện đầu tư nói chung và hạn chế tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài nói riêng.
Theo quy định Luật Đầu tư, Chính phủ cam kết thực hiện nghiêm chỉnh việc ban hành danh mục theo nguyên tắc loại trừ, những ngành nghề nhà đầu tư nước ngoài không được đầu tư, hạn chế đầu tư (quy định rõ hạn chế gì, hình thức, quyền, sở hữu…).
“Để hỗ trợ việc đó, nghị định hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán có những quy định rõ ràng về giới hạn sở hữu nước ngoài. Tuy không mới, nhưng rõ hơn rất nhiều, chẳng hạn như cái gì cấm thì không được làm, quy định theo điều ước quốc tế thì tuân thủ điều ước, cái gì quy định của Việt Nam thì theo quy định Việt Nam. Cái doanh nghiệp chờ đợi nhất là danh mục cũng có được rõ ràng. Không thuộc những điều đã nêu thì không giới hạn sở hữu nước ngoài”, ông Phan Đức Hiếu cho hay.
Bên cạnh đó, ông Hiếu cho rằng, Luật Đầu tư mới còn là cơ hội cho hoạt động M&A nói riêng. Có 2 thay đổi chính yếu, là luật mới bổ sung thêm lĩnh vực ưu đãi đầu tư, trong đó có những lĩnh vực sản xuất hàng hóa cung cấp dịch vụ để tham gia chuỗi giá trị cho các ngành, hay lĩnh vực giáo dục có bổ sung giáo dục đại học, y tế bổ sung thêm trang thiết bị y tế…
Đặc biệt, quan trọng là lần đầu tiên có khái niệm gói ưu đãi đặc biệt dành riêng cho từng loại dự án, từng nhà đầu tư. Trong đó, giới hạn 3 lĩnh vực đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển và ngành nghề có quy mô ưu đãi đầu tư vốn lớn. Ưu đãi đặc biệt là Chính Phủ có thể quyết mức ưu đãi hơn bình thường. Với thay đổi chính sách và có hiệu lực 1/1/2021 sẽ có tác động tích cực tới hoạt động M&A và bảo vệ cho người mua.
NGUỒN NHÀ ĐẦU TƯ
