Giảm lãi suất, ECB sẽ tiếp sức cho kinh tế eurozone

Chủ tịch ECB Christine Lagarde - Ảnh: Bloomberg.

Theo tờ báo Financial Times, mức độ ảnh hưởng của chu kỳ nới lỏng mà ECB chuẩn bị khởi động sẽ tuỳ thuộc vào lượng cắt giảm là bao nhiêu. Tuy nhiên, giới phân tích nói rằng sự dai dẳng của lạm phát do tốc độ tăng trưởng nhanh của tiền lương nhiều khả năng sẽ hạn chế số lần mà các nhà hoạch định chính sách tiền tệ ở Frankfurt - nơi ECB đặt trụ sở - có thể hạ lãi suất.

Thị trường hiện tại gần như tin chắc rằng ECB sẽ giảm lãi suất trong cuộc họp tháng 6. Bởi vậy, điều mà nhà đầu tư quan tâm hơn là những tín hiệu từ Chủ tịch ECB Christine Lagarde về đường đi của lãi suất trong tương lai.

Thông qua hạ lãi suất, ECB sẽ thổi một “luồng sinh khí mới” vào thị trường bất động sản, hoạt động đầu tư của doanh nghiệp và tiêu dùng. Năm ngoái, tại đợt nâng lãi suất cuối cùng của chu kỳ thắt chặt này, ECB tăng lãi suất lên mức kỷ lục 4%, đặt ra sức ép lên các hoạt động kinh tế như một “liều thuốc đắng” để ứng phó với tốc độ lạm phát mạnh nhất trong 1 thế hệ.

“Lãi suất thấp hơn thực sự có ý nghĩa quan trọng. Thị trường tài chính biết rằng lãi suất sắp giảm, nhưng thông tin rằng ECB bắt đầu cắt giảm lãi suất sẽ thu hút cả sự quan tâm của các hộ gia đình và doanh nghiệp, giúp cải thiện tâm lý của họ”, nhà kinh tế trưởng Holger Schmieding của ngân hàng Đức Berenberg nhận định.

Nền kinh tế eurozone đã cho thấy một vài dấu hiệu của sự phục hồi trong quý 1 năm nay, khi tổng sản phẩm trong nước (GDP) của khu vực tăng 0,3% so với cùng kỳ năm trước, chấm dứt khoảng thời gian trì trệ kéo dài 1 năm. Theo ông Schmieding, mức tăng trưởng khiêm tốn này chủ yếu phản ánh sự xuống thang của giá năng lượng và thực phẩm sau cú sốc gây ra bởi cuộc chiến tranh Nga-Ukraine, cũng như nhờ sự khởi sắc của thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, nhà kinh tế này nói thêm rằng dự đoán về việc ECB cắt giảm lãi suất cũng đã giúp giảm lãi suất vay thế chấp nhà và lãi suất các khoản vay doanh nghiệp ở eurozone. “Nhờ vậy, thị trường nhà đất sẽ sớm thoát đáy, lĩnh vực xây dựng nhà ở sẽ phục hồi, đầu tư của doanh nghiệp sẽ khởi sắc. Đó là những điều mà chúng tôi mong đợi trong năm nay”, ông phát biểu.

Tại Đức, giá nhà đã giảm 10% kể từ khi ECB bắt đầu tăng lãi suất vào năm 2022. Nhưng năm nay, giá nhà ở nước này dần đi vào ổn định sau khi lãi suất các khoản vay thế chấp nhà kỳ hạn 10 năm giảm từ gần 4% vào tháng 10 năm ngoái xuống dưới 3,2% - theo ông Michael Neumann, trưởng bộ phận phụ vụ khách hàng tư nhân của công ty Dr Klein. Ông Neumann cho biết: “Lãi suất thuận lợi đã giúp cải thiện nhu cầu đối với các khoản vay thế nhà và thị trường bất động sản đã khởi sắc đáng kể”.

Chuyên gia Marc van der Lee của Hiệp hội Các nhà môi giới bất động sản Hà Lan dự báo giá nhà tại nước này sẽ tăng trở lại mức kỷ lục trong quý 2 năm nay, chủ yếu phản ánh xu hướng tăng lương và tình trạng khan hiếm nhà, nhưng cũng nhờ lãi suất cho vay thế chấp nhà giảm xuống.

Nếu ECB muốn tiếp tục giảm thêm lãi suất sau lần họp này, vấn đề của họ sẽ là xu hướng giảm của lạm phát đang bị gián đoạn. Số liệu công bố vào tuần trước cho thấy mức tăng giá tiêu dùng ở eurrozone trong tháng 5 là 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng tốc từ mức 2,4% ghi nhận trong tháng 4. Lạm phát ở khu vực này lập đỉnh ở mức hơn 10% vào năm 2022.

Thị trường việc làm mạnh hơn kỳ vọng của eurozone là một nguyên nhân dẫn tới áp lực giá cả duy trì ở mức cao. Tốc độ tăng lương trên toàn khu vực đã tăng trở lại mức kỷ lục 4,7% trong quý 1 năm nay, trong khi tỷ lệ thất nghiệp trong khối giảm xuống mức thấp mới 6,4% trong tháng 4.

Hầu hết các nhà kinh tế cho rằng những dữ liệu mạnh gần đây của kinh tế khu vực đồng nghĩa ECB sẽ phải nâng nhẹ cả dự báo lạm phát và tăng trưởng của năm nay, từ mức hiện tại tương ứng là 2,3% và 0,6%.

Kết hợp với khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng chỉ có thể giảm lãi suất 1-2 lần trong năm nay, giới đầu tư tin rằng ECB sẽ khó giảm lãi suất nhiều hơn 0,75 điểm phần trăm trong cả năm, tức là sẽ không có nhiều hơn 3 đợt giảm nếu mức giảm của mỗi đợt là 0,25 điểm phần trăm.

Việc ECB chọn thời điểm cắt giảm lãi suất là cuộc họp tuần này được coi là “không bình thường” vì ngân hàng trung ương thường chỉ nới lỏng tiền tệ như vậy khi cần ứng phó với một cuộc khủng hoảng, chẳng hạn như sau sự sụp đổ của ngân hàng đầu tư Mỹ Lehman Brothers năm 2008, hoặc khi Hy Lạp cần được giải cứu trong cuộc khủng hoảng nợ công vào năm 2011. Ngay cả lần cắt giảm lãi suất gần đây nhất của ECB vào tháng 9/2019 cũng là phản ứng với việc tăng trưởng suy yếu và lạm phát giảm xuống dưới mục tiêu 2%.

Ông Paul Hollingsworth, nhà kinh tế trưởng châu Âu tại ngân hàng BNP Paribas của Pháp, nhận định với Financial Times: “ECB đang giảm lãi suất trong một môi trường kinh tế vĩ mô được cải thiện chứ không phải xấu đi. Điều này có nghĩa là họ sẽ không vội cắt giảm lãi suất thêm nữa. Như vậy, khó có chuyện họ sẽ lại giảm lãi suất vào tháng 7, mà thay vào đó sẽ chỉ giảm mỗi quý một lần”.

Các thành viên có ảnh hưởng trong Hội đồng Thống đốc - cơ quan ra quyết định lãi suất của ECB - đã phát tín hiệu rằng họ kỳ vọng việc giảm lãi suất sẽ diễn ra từ từ và chỉ có hai lần cắt giảm lãi suất nữa trong năm nay. Nhà kinh tế trưởng của ECB, ông Philip Lane, nói với Financial Times vào tháng trước rằng lãi suất có thể sẽ “giảm phần nào” trong năm nhưng vẫn sẽ nằm trong “vùng thắt chặt” - vùng lãi suất mà các nhà kinh tế cho là hơn 3%.

Bên cạnh đó, cũng có những quan chức ECB muốn lãi suất giảm nhanh hơn. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Hà Lan Klaas Knot tuần trước nói rằng dựa trên các mô hình dự báo của ECB, có thể thấy rằng “chính sách tối ưu về cơ bản sẽ phù hợp với việc cắt giảm lãi suất từ ​​3 đến 4 lần” trong thời gian từ nay tới cuối năm.

Để lạm phát giảm xuống mức mục tiêu 2% của ECB vào mùa hè năm 2025, các yếu tố cần thiết bao gồm tốc độ tăng lương chậm lại, năng suất lao động tăng, và tỷ suất lợi nhuận của doanh nghiệp giảm. Nếu những yếu tố  này không trở thành hiện thực và lạm phát vẫn dai dẳng ở mức cao, ông Hollingsworth cho rằng ECB “có thể phải tạm dừng việc giảm lãi suất sau đôi lần cắt giảm đầu tiên”.

Đứng trước sự bấp bênh như vậy về triển vọng kinh tế, bà Lagarde được cho là sẽ không đưa ra nhiều tín hiệu về đường đi của lãi suất khi bà có cuộc họp báo sau cuộc họp ngày 6/6 của ECB. Sự kín đáo này sẽ cho phép ECB duy trì linh hoạt một cách tối đa và lâu nhất có thể về mức độ cắt giảm lãi suất.