Khoảng trống chiến lược trong chuyển đổi số: Vì sao 70% doanh nghiệp thất bại?

Chuyển đổi số không phải một dự án, mà là hành trình tiến hóa

Theo McKinsey, chuyển đổi số và ứng dụng AI là quá trình xây dựng và nâng cấp năng lực tổ chức dựa trên công nghệ, nhằm liên tục cải thiện trải nghiệm khách hàng, giảm chi phí và duy trì lợi thế cạnh tranh dài hạn. Đây là một hành trình lâu dài, được dẫn dắt bởi CEO và đội ngũ lãnh đạo cấp cao, đòi hỏi sự cải tiến liên tục, và có thể sẽ không bao giờ hoàn toàn "kết thúc".

Tuy nhiên, McKinsey cũng chỉ ra rằng 70% các sáng kiến chuyển đổi số trên toàn cầu không đạt được mục tiêu. Vậy điều gì đang cản bước doanh nghiệp? Và đâu là yếu tố tạo nên sự khác biệt?

Khi công nghệ và chiến lược chưa "gặp nhau"

Một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến thất bại là khoảng trống chiến lược trong cách ứng dụng công nghệ. Doanh nghiệp không thất bại vì thiếu phần mềm, mà vì thiếu một chiến lược rõ ràng để sử dụng công nghệ phục vụ mục tiêu kinh doanh.

Nhiều tổ chức triển khai các công cụ công nghệ mà không có sự gắn kết với chiến lược tổng thể. Phần mềm được mua về như những mảnh ghép rời rạc, thiếu lộ trình, thiếu logic hệ thống. Ngược lại, chiến lược vận hành lại không đủ năng lực để khai thác hiệu quả các công cụ đang có. Kết quả là công nghệ trở thành gánh nặng, thay vì đóng vai trò đòn bẩy.

Thêm vào đó, tư duy về "chuyển đổi" thường bị hiểu sai. Nhiều doanh nghiệp tiếp cận chuyển đổi số như một dự án có điểm bắt đầu và kết thúc rõ ràng. Trên thực tế, đây là một quá trình tiến hóa liên tục, nơi mỗi vòng lặp triển khai công nghệ là cơ hội để học hỏi, điều chỉnh và thích ứng. Sự thiếu hụt về năng lực quản lý sự thay đổi, văn hóa đổi mới chưa được kích hoạt mạnh mẽ chính là những rào cản lớn nhất.

Một sai lầm phổ biến khác là quá phụ thuộc vào các phần mềm đóng gói sẵn. Để tiết kiệm chi phí và tránh rủi ro, nhiều doanh nghiệp chọn giải pháp đại trà thay vì đầu tư phát triển năng lực nội bộ. Nhưng công nghệ phổ thông không tạo ra lợi thế cạnh tranh. Ai cũng có thể mua phần mềm. Vấn đề là liệu công nghệ đó có phản ánh đúng đặc thù vận hành và đủ linh hoạt để tiến hóa cùng doanh nghiệp hay không?

Vai trò của lãnh đạo: Đồng hành và làm chủ cấu trúc tổ chức

Nếu công nghệ không gắn liền với chiến lược, nó sẽ trở thành chi phí thay vì tài sản. Điều then chốt là CEO và đội ngũ lãnh đạo cần có quyết tâm thực hiện cuộc "phẫu thuật" tổ chức, nhìn thẳng vào cấu trúc vận hành hiện tại, xác định đâu là chuỗi tạo giá trị cốt lõi, từ đó thiết kế một lộ trình công nghệ nhằm hỗ trợ chính những chuỗi giá trị đó.

Một trong những giải pháp hiệu quả giúp đảm bảo công nghệ phục vụ kinh doanh chính là xây dựng một nền tảng vận hành số (Digital Operations Platform - DOP). Một nền tảng như DOP không chỉ giúp doanh nghiệp số hóa các quy trình, mà còn giúp tự động hóa các chuỗi tạo giá trị (value stream), tích hợp dữ liệu và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để ra quyết định nhanh chóng và chính xác. DOP giúp quản lý vận hành toàn diện các chuỗi quy trình lõi theo thời gian thực từ bán hàng, sản xuất, cung ứng cho đến quản lý tài chính.

Bên cạnh đó, DOP không chỉ phản ánh hiện trạng thực tế của doanh nghiệp mà còn hỗ trợ doanh nghiệp thiết kế, thử nghiệm và nhanh chóng xây dựng các mô hình vận hành mới bằng công nghệ.

Đặc biệt, với sự hỗ trợ của công nghệ Low-code/No-code, DOP ngày nay cho phép những người hiểu sâu sắc nhất về công việc, đội ngũ vận hành có thể chủ động thiết kế, điều chỉnh và triển khai ứng dụng theo nhu cầu thực tế. Điều này không chỉ giảm sự phụ thuộc vào bộ phận IT, mà còn rút ngắn chu kỳ cải tiến, thúc đẩy văn hóa linh hoạt và học hỏi trong toàn tổ chức.

Cleeksy, nền tảng vận hành số Low-code/No-code

Cleeksy là một nền tảng vận hành số sử dụng công nghệ Low-code/No-code dành cho các doanh nghiệp Việt Nam có thể làm chủ công nghệ và biến công nghệ trở thành một công cụ cho vận hành và kinh doanh. Với Cleeksy, doanh nghiệp có thể dễ dàng xây dựng và tùy chỉnh phần mềm quản lý quy trình mà không cần đội ngũ kỹ thuật phức tạp.

Cleeksy hỗ trợ tích hợp dữ liệu từ nhiều nguồn, tự động hóa các quy trình cốt lõi, và cung cấp công cụ AI để ra quyết định tối ưu. Quan trọng hơn, Cleeksy trao quyền cho chính đội ngũ nội bộ từ nhân viên kinh doanh, kế toán, vận hành cho đến ban giám đốc có thể trực tiếp tham gia vào quá trình cải tiến và số hóa quy trình với sự chuyển giao công nghệ của đội ngũ tư vấn Cleeksy. Doanh nghiệp không chỉ có công cụ, mà còn làm chủ được cách vận hành công cụ đó.

Sâu bướm và bài học tiến hóa

Giáo sư George Westerman từ MIT từng ví von: "Chuyển đổi số là hành trình từ sâu bướm thành con bướm. Nếu thất bại, doanh nghiệp có thể chạy rất nhanh nhưng vẫn chỉ là một con sâu bướm trên mặt đất."

Chuyển đổi số không chỉ để "chạy nhanh hơn" với công nghệ, mà là để thay đổi cách tổ chức phát triển, phối hợp và chuyển mình thành một doanh nghiệp số thực thụ. Khi doanh nghiệp hiểu rõ mục tiêu, nuôi dưỡng khả năng thích nghi từ bên trong, và từng bước phát triển các năng lực phù hợp, họ sẽ thực sự sẵn sàng để "cất cánh".

Chuyển đổi số không phải một trào lưu nhất thời, cũng không phải là mục tiêu phải đạt cho bằng được. Đó là một hành trình dài, nơi mỗi bước đi nhỏ, nếu được thực hiện đúng cách đều có thể tạo nên thay đổi đáng kể trong dài hạn.