CỔNG THÔNG TIN VÀ ĐẦU TƯ QUỐC TẾ
Năm 2025 đánh dấu một năm Việt Nam đạt được hầu hết những mục tiêu kinh tế vĩ mô đặt ra, từ tăng trưởng kinh tế đến kiểm soát lạm phát và hàng loạt các chỉ tiêu khác. Báo cáo từ Chính phủ, nhận định, dự báo từ các hiệp hội ngành hàng trong nước và các định chế tài chính thế giới công bố gần đây đều cho thấy một bức tranh chung về kinh tế Việt Nam với nhiều gam màu sáng.
Chiến thắng “gió ngược”
Theo đại diện Bộ Tài chính, tăng trưởng GDP năm 2025 ước đạt khoảng 8%, GDP bình quân đầu người ước đạt 5.000 USD, tăng 1,4 lần so với năm 2020, đưa Việt Nam vào nhóm nước thu nhập trung bình cao. Thu ngân sách nhà nước đến giữa tháng 12/2025 đạt khoảng 2,47 triệu tỷ đồng, vượt hơn 25% dự toán. Lạm phát khoảng 3,5%. Kim ngạch xuất nhập khẩu ước đạt trên 920 tỷ USD, xuất siêu hơn 21 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư toàn xã hội đạt trên 4,15 triệu tỷ đồng, chiếm hơn 32% GDP.
Kinh tế Việt Nam 2025 đạt nhiều bứt phá trong bối cảnh phải đối diện với không ít "cơn gió ngược".
Trong bài nhận định mới nhất, ông Vũ Bình Minh, CFA, Giám đốc Kinh doanh vốn và tiền tệ, Khối Thị trường vốn và Dịch vụ Chứng khoán, HSBC Việt Nam nhắc lại, thời điểm chính quyền Tổng thống Trump công bố mức thuế quan 46% áp dụng cho Việt Nam, đã có rất nhiều hoài nghi về việc Việt Nam liệu có đạt được những mục tiêu kinh tế đầy tham vọng mà Chính phủ đặt ra từ đầu năm. Tuy nhiên các dữ liệu kinh tế vĩ mô đã cho thấy đà tăng trưởng GDP đầy ấn tượng trong quý II và quý III, với quý sau cao hơn quý trước. Đặc biệt “tăng trưởng diễn ra ở diện rộng”.
Ông dẫn chứng, bất chấp môi trường thương mại có nhiều thay đổi khó lường, chỉ số sản xuất công nghiệp quý III vẫn tăng 10% so với cùng kỳ năm trước. Ngành dịch vụ ghi nhận hiệu quả hoạt động mạnh mẽ. Doanh số bán lẻ quý III cũng cho thấy sự cải thiện đáng kể với mức tăng 12% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, các ngành liên quan đến du lịch, bao gồm vận tải và lưu trú, đang chứng kiến sự bùng nổ liên tục khi lượng khách du lịch quay trở lại Việt Nam tương đương 120% so với mức năm 2019. Bức tranh vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam (FDI) cũng tươi sáng. Tổng vốn FDI vào Việt Nam đạt 33,69 tỷ USD, là mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây. Vốn FDI thực hiện 11 tháng cũng đạt mức cao nhất của 5 năm qua với mức ước đạt 23,6 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm trước.
Đáng chú ý, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa tiếp tục bùng nổ với cả xuất khẩu và nhập khẩu đều đạt mức tăng gần 20% so với cùng kỳ năm trước. Thêm vào đó, thặng dư thương mại đã lên 3 tỷ USD trong quý III - tăng hơn gấp đôi so với nửa đầu năm 2025.
Những ngày cuối năm, các ngành hàng đua nhau báo tin vui. Theo ước tính của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu rau quả trong tháng 12/2025 đạt khoảng 795 triệu USD, đưa tổng giá trị xuất khẩu năm 2025 vượt 8,5 tỷ USD - mức cao nhất từ trước đến nay. Hay như kim ngạch xuất khẩu toàn ngành dệt may ước đạt 46 tỷ USD, tăng 5% so với năm 2024.
Không thể không nhắc đến ngành điện tử, động lực quan trọng của xuất khẩu Việt Nam giai đoạn 2016 - 2025. Theo số liệu của Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu ngành này trong 11 tháng đã đạt khoảng 143 tỷ USD, chiếm khoảng 1/3 tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Việt Nam hiện đứng trong nhóm top 10 quốc gia xuất khẩu điện tử lớn nhất thế giới. Đồng thời là “cứ điểm sản xuất chiến lược” của nhiều tập đoàn đa quốc gia tại khu vực.
Dẫu vậy, bức tranh kinh tế 2025 không thể hoàn toàn là màu sáng. Ngoài thuế quan, Việt Nam đã đối mặt với nhiều cơn gió ngược khác, từ biến đổi khí hậu, đến chiến tranh, xung đột, đứt gãy các chuỗi cung ứng, chính sách tiền tệ thắt chặt của các nước, tăng trưởng toàn cầu giảm, lạm phát toàn cầu tăng…
Chịu ảnh hưởng, thị trường tài chính - tiền tệ trong nước năm 2025 đã trải qua 12 tháng đầy biến động. Theo chuyên gia từ HSBC Việt Nam, những tháng cuối năm mặt bằng lãi suất VNĐ đã chứng kiến áp lực tăng cao và nhanh, tiệm cận mức cao nhất trong vòng 3 năm trở lại đây. Đà tăng trưởng lạm phát chung đã tăng tốc lên 0,5% so với tháng trước trong tháng 11, tương đương với mức tăng 3,58% so với cùng kỳ năm trước, với nguyên nhân chính là do giá thực phẩm tăng cao sau những đợt bão lũ gần đây. Cặp tỷ giá USD - VND cũng tăng trong phần lớn năm 2025…
Dự báo 2026: Thách thức và cơ hội song hành
Trong Dự báo triển vọng kinh tế Việt Nam quý I/2026 thực hiện bởi Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) nhận định, với GDP thực tăng 7,85% trong 9 tháng đầu năm 2025, triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2026 nhìn chung vẫn tích cực, tuy nhiên có một rủi ro đáng chú ý là việc áp dụng mức thuế đối ứng 20% từ ngày 7/8.
“Mức thuế này có thể tạo sức ép lên hoạt động thương mại toàn cầu trong năm 2026 khi người tiêu dùng và nhà sản xuất Mỹ phải chịu chi phí nhập khẩu cao hơn”, báo cáo chỉ ra.
Các chuyên gia của UOB dự báo tăng trưởng của Việt Nam năm 2026 có thể giảm nhẹ còn khoảng 7% do cơ sở so sánh cao của năm 2025 và sự suy giảm của hoạt động tranh thủ đẩy nhanh đơn hàng xuất khẩu trước đó.
Còn ở góc nhìn của ông Vũ Bình Minh, nhiều điểm tựa cho năm 2026 đã được hé lộ. Đơn cử, chỉ số PMI tháng 11 đạt 53,8% cho thấy tổng thể vẫn duy trì ở mức mở rộng. Đặc biệt, đơn đặt hàng xuất khẩu mới đã tăng trưởng với tốc độ nhanh hơn trong tháng thứ hai liên tiếp.
Bên cạnh đó, việc Việt Nam tập trung đẩy mạnh đầu tư công vào cơ sở hạ tầng trọng điểm đã và đang là động lực quan trọng hỗ trợ đà tăng trưởng kinh tế.
“Khi những bất ổn bên ngoài gia tăng với rủi ro thương mại toàn cầu luôn hiện diện, việc tiếp tục tập trung đẩy mạnh đầu tư công sẽ là một trụ cột quan trọng đẩy mạnh tăng trưởng. Điều này đặc biệt ý nghĩa trong bối cảnh dư địa cho chính sách tiền tệ hạn chế, còn, dư địa về chính sách tài khoá còn tương đối rộng mở khi tỷ lệ nợ công trên GDP của Việt Nam là thấp nhất trong số các nước ASEAN”.
Việt Nam cũng đã và đang ký một loạt các hiệp định thương mại, cũng như nâng cấp quan hệ với các quốc gia, cho thấy tiềm năng của việc đa dạng hóa thương mại là rất lớn.
Năm 2026, Quốc hội Việt Nam thông qua mục tiêu tăng trưởng GDP phấn đấu đạt từ 10% trở lên. Dư địa, cơ hội cùng động lực từ cả trong và ngoài nước đã được chỉ rõ. Dù vậy, nhiều chuyên gia cùng chung quan điểm khả năng đạt được tăng trưởng cao phụ thuộc phần lớn vào năng lực triển khai.
GS. TS Vũ Minh Khương, Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu
2026 là năm rất đặc biệt. Việt Nam đã có nền tảng ổn định vĩ mô và năng lực hội nhập tốt hơn nhiều nền kinh tế mới nổi, nhưng điểm quyết định nằm ở cải cách. Nếu Việt Nam tập trung mạnh vào đổi mới thể chế và chuyển đổi năng suất, tốc độ tăng trưởng có thể vượt kỳ vọng. Ngược lại, nếu để chậm cải cách, tăng trưởng năm 2026 có thể chỉ dừng lại ở mức trung bình, trong khi sức bền của nền kinh tế giảm.
PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Phó Chủ tịch Cơ quan điều hành Trung tâm Tài chính Quốc tế Việt Nam tại TP. HCM
Mục tiêu tăng trưởng 10% là thách thức lớn nhưng không viển vông nếu Việt Nam hội tụ đủ ba điều kiện: Mô hình tăng trưởng chuyển từ rộng sang sâu, cải cách thể chế thực chất và triển khai chính sách nhất quán. Đây không phải kết quả của các biện pháp ngắn hạn, mà là phần thưởng của một mô hình phát triển mới, tương tự những gì Trung Quốc từng đạt được trong giai đoạn tăng trưởng thần kỳ.
TS Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê
Những kết quả đạt được trong năm 2025 cho thấy nội lực của nền kinh tế vẫn bền bỉ, khả năng thích ứng vẫn mạnh mẽ và dư địa cải cách vẫn rất lớn. Nếu chuyển hóa khó khăn thành động lực, biến thách thức thành cơ hội để hoàn thiện thể chế, tăng năng lực cạnh tranh và đầu tư có mục tiêu, Việt Nam hoàn toàn có thể bước vào chu kỳ tăng trưởng mới vững chắc hơn.
Đỗ Kiều
