Ông Phan Đức Hiếu: "Quốc hội rất khẩn trương rồi, Chính phủ cũng phải quyết liệt lên"

Phát biểu tại Diễn đàn thường niên kịch bản kinh tế Việt Nam 2022 lần thứ 14 chủ đề "Phục hồi và Bứt tốc tăng trưởng" do Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức sáng 14/1, ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội điểm lại Nghị quyết về chính sách tài khoá tiền tệ hỗ trợ cho chương trình phục hồi phát triển kinh tế của Quốc hội.

Ông Hiếu lưu ý, Quốc hội thông qua các chính sách tài khoá và tiền tệ, trên cơ sở chính sách này thì Chính phủ cụ thể hoá chính sách tiền tệ bằng cách ban hành chương trình phục hồi phát triển kinh tế chi tiết.

Quy mô Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội gần 350.000 tỷ đồng, điểm quan trọng trong quá trình thảo luận là phạm vi quy mô đối tượng thế nào? Ta phải hiểu hỗ trợ có trọng tâm trọng điểm chứ không dàn trải, nhiều nhóm đối tượng khác nhau đều muốn có hiện diện trong này, nhiều người hỏi tại sao không hỗ trợ doanh nghiệp lớn nhưng không nằm trong vì gói này tập trung vào những doanh nghiệp bị tác động lớn, khó khăn do Covid-19.

"Quan trọng nhất là chương trình có thời hạn, các chính sách này bổ sung chứ không thay thế  bất kỳ một chương trình hay Nghị quyết nào khác, không thay thế các nhiệm vụ mà Chính phủ phải thực hiện trong nhiệm vụ thường xuyên của mình. Thời gian thực hiện trong vòng 2 năm. Mục tiêu tăng trưởng trung bình 6,5-7,0% giai đoạn 2021 - 2025", ông Hiếu nhấn mạnh. 

Nội dung cơ bản của chương trình gồm 5 nhóm trọng tâm. Đầu tư nâng cao năng lực y tế phòng chống dịch bệnh khoảng 60.000 tỷ đồng; Đảm bảo an sinh xã hội hỗ trợ việc làm 48.500 tỷ đồng; Hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp 110.000 tỷ đồng; Phát triển kết cấu hạ tầng 113.550 tỷ đồng; giải pháp khác 10.000 tỷ đồng.

Cũng theo ông Hiếu, có hai tác động Covid-19 nghiêm trọng mà buộc ta phải hành động đó là Covid-19 làm suy thoái, bộc lộ điểm yếu hạ tầng y tế xã hội, chúng ta buộc phải khắc phục ngay.

Thứ hai, sức khoẻ doanh nghiệp bị bào mòn nếu không hỗ trợ bổ sung thì doanh nghiệp khó phục hồi sẽ tiếp tục rút khỏi thị trường mà nếu phục hồi được mất nhiều thời gian, số phục hồi giảm, kinh tế khó phát triển, khi chúng ta chậm phát triển thì biết hậu quả nghiêm trọng nên nhóm giải pháp nhiệm vụ tập trung vào doanh nghiệp là quan trọng.

Với chính sách tài khoá, được chia ra từng chương mục trong đó gồm giảm 2% thuế VAT với nhóm hàng hoá, dịch vụ đang áp mức thuế VAT 10% trừ ngân hàng, tài chính, chứng khoán và bất động sản.

Bên cạnh đó, chi cho đầu tư xây mới, cải tạo nâng cấp hiện đại hoá hệ thống y tế khoảng 14.000 tỷ đồng trực tiếp từ ngân sách nhà nước. Mục tiêu đảmbảo an sinh xã hội hướng đến mở cửa bền vững chứ không phải mở rồi đóng, mở cửa là phải mở bền vững nên phải có điều kiện để mở bền vững. Tiếp theo là hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã hộ kinh doanh trong đó có 40.000 tỷ hỗ trợ lãi suất 2% một năm và 300 tỷ phát triển du lịch.

Với chính sách tiền tệ, sẽ giảm lãi suất tối thiểu 0,5% - 1% trong hai năm. Cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, miễn giảm lãi đối với khách hàng bị ảnh hưởng Covid-19, chi 46.000 tỷ đồng từ nguồn tài chính hợp pháp khác để nhập khẩu vaccine, thuốc điều trị và thiết bị, vật tư y tế....

Phương án huy động nguồn lực dự kiến: trái phiếu chính phủ ưu tiên nội tệ. ODA (hỗ trợ cân đối ngân sách), sử dụng hiệu quả nguồn lực trong kế hoạch trung hạn 2021-2025, tiết giảm chi, điều chỉnh khoản mục chi, thu hồi kinh phí thường xuyên chậm triển khai,…

Cũng tại Diễn đàn, có ba điều ông Hiếu muốn lưu ý.

Thứ nhất, tác động của chính sách tài khoá tiền tệ và chương trình của Chính phủ tác động gì đến doanh nghiệp? Có hai tác động, một là trực tiếp những doanh nghiệp được chỉ mặt điểm tên như hỗ trợ giảm lãi suất, VAT hay hỗ trợ cho người lao động một số khu kinh tế lớn để thuê nhà, nhưng lớn hơn là tạo ra cơ hội kinh doanh lớn hơn cho toàn bộ doanh nghiệp.

Tác động mà chúng ta nhìn thấy gián tiếp của gói hỗ trợ phục hồi này là tạo dư địa cơ hội kinh doanh lớn cho cộng đồng doanh nghiệp do đó, cộng đồng doanh nghiệp cũng nên quan tâm đến cơ hội gián tiếp này chứ không nên chỉ quan tâm mình có được hỗ trợ trực tiếp hay không. 

Thứ hai, tính khẩn trương quyết liệt. Lần đầu tiên Quốc hội họp Bất thường đưa ra Nghị quyết như vậy là Quốc hội rất khẩn trương rồi nhưng tôi mong muốn Chính phủ cũng sớm ban hành giải pháp cụ thể về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Tinh thần khẩn trương quyết liệt này từ nay trở đi là việc bình thường chứ không phai sau dịch lại đủng đỉnh. "Câu hỏi bao giờ Chính phủ đưa ra các giải pháp cụ thể thì phải khẩn trương quyết liệt, cá nhân tôi mong muốn trong tháng 1 này phải ban hành được biện pháp cụ thể", ông Hiếu kiến nghị.

Trong phạm vi thẩm quyền ông Hiếu cho rằng Chính phủ cùng các cơ quan quản lý kinh tế bộ ngành tiếp tục cải cách mạnh mẽ thể chế để đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả chương trình.

Với doanh nghiệp, theo ông Hiếu, quan trọng nhất là khả năng hấp thụ của doanh nghiệp. Nhà nước chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện, trong nghị quyết có 10 nhiệm vụ Quốc hội giao cho Chính phủ rất quan trọng từ công khai minh bạch rồi hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận hiểu được chính sách này. Doanh nghiệp dù không được nói trong Nghị quyết của Quốc hội nhưng tất cả hiệu quả chương trình sẽ nâng lên nếu doanh nghiệp hưởng ứng tích cực.

Ví dụ, doanh nghiệp khi vay vốn, bản thân doanh nghiệp buộc phải đổi mới mô hình kinh doanh thay đổi phương thức kinh doanh mới phù hợp hơn bởi cơ hội về vốn nhà nước đã tạo ra rồi, có tiền rồi mà doanh nghiệp không thay đổi phương thức không có kế hoạch cụ thể thì hiệu quả chương trình sẽ giảm đi. Còn nếu doanh nghiệp tận dụng cơ hội mà có phương thức kinh doanh phù hợp với bối cảnh mới thì chương trình rất hiệu quả. Tức là để chương trình thực sự hiệu quả đòi hỏi từ cả hai phía Nhà nước là đơn vị tổ chức thực hiện và doanh nghiệp đối tượng thụ hưởng chính sách.

Cuối cùng là sự giám sát của các bên liên quan gồm các đơn vị như Mặt trận tổ quốc, người dân. Theo ông Hiếu, càng minh bạch càng tốt tạo ra cơ hội giám sát sẽ để cho chương trình đi đúng ngay từ đầu.