Ngân hàng khó giữ được 'phong độ' tăng trưởng

Không phải nặng gánh trích lập dự phòng đã giúp lợi nhuận quý I của nhiều ngân hàng bứt phá.

Khoảng chục nhà băng tới nay đã công bố kết quả kinh doanh ước tính ba tháng đầu năm. Phần lớn đều ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận trên 50%, thậm chí tăng gấp đôi, gấp ba so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, theo lý giải của các ngân hàng, lợi nhuận trong quý I/2021 tăng cao chưa đại diện cho bức tranh lợi nhuận ngành trong cả năm vì thời điểm này các ngân hàng chưa trích lập dự phòng rủi ro.

Lãi "khủng" nhờ bảo hiểm, tín dụng

Lợi nhuận quý I của nhiều ngân hàng tăng gấp đôi, thậm chí gấp 3 so với cùng kỳ năm 2020, như Vietinbank lợi nhuận ba tháng đầu năm nay ước tăng ít nhất 135%; HDBank cũng ước lãi quý I tăng tới 68%; MSB tăng 315% so với cùng kỳ năm ngoái; SeABank tăng 126%...

Trước đó, nhóm nghiên cứu của Công ty chứng khoán SSI cũng ước tính lợi nhuận trước thuế trong quý I của nhóm ngân hàng niêm yết được nghiên cứu sẽ tăng từ 55 - 65% so với cùng kỳ năm 2020, với sự bứt phá mạnh hơn của nhóm ngân hàng thương mại quốc doanh.

Việc lợi nhuận quý đầu năm nay của các ngân hàng tăng vọt được lý giải thông qua kết quả tăng trưởng tín dụng và thu nhập phi tín dụng lạc quan hơn so với cùng kỳ. Ngoài ra, các ngân hàng cũng duy trì được tỷ suất biên lợi nhuận tốt.

Theo ước tính của VnDirect tăng trưởng tín dụng của BIDV và VietinBank trong 3 tháng đầu năm đạt lần lượt 2,7% và 2,6%. Trong khi cùng kỳ năm ngoái cả BIDV và VietinBank đều tăng trưởng âm. Tăng trưởng tín dụng tại khối các nhà băng tư nhân cũng tích cực hơn so với cùng kỳ 2020.

Song song đó, nhờ đa dạng hoá nguồn thu, nhất là nguồn thu ngoài lãi, thu dịch vụ đã giúp lợi nhuận ngân hàng khả quan. Như tại HDBank, thu nhập thuần từ dịch vụ trong quý I tăng gần gấp hai lần cùng kỳ năm trước...

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng cũng chỉ ra những nguyên nhân giúp lợi nhuận của nhiều ngân hàng thương mại duy trì ở mức cao là do thu nhập ngoài lãi tăng mạnh, nhất là thu nhập từ phí và hoa hồng. Bên cạnh đó, các dịch vụ thanh toán, tài trợ thương mại, bán bảo hiểm qua kênh ngân hàng tăng trưởng mạnh.

Chẳng hạn, mới đây thương vụ độc quyền bảo hiểm giữa MSB và Prudential được các chuyên gia đến từ Công ty chứng khoán Vietcombank (VCBS) ước tính sẽ mang về cho MSB khoản phí "lót tay" (Upfront fee) có thể lên đến 3.500 tỷ đồng.

Tương tự, SSI ước tính, mức phí trả trước mà VietinBank nhận được từ thỏa thuận bancassurance độc quyền với Manulife vào khoảng 350 triệu USD.

Không phản ánh “bức tranh” lợi nhuận 

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng nếu chỉ dựa vào tín dụng và nguồn thu từ phí dịch vụ ngân hàng cũng khó để có khoản lợi nhuận khủng như hiện nay, mà phải tổng hòa từ nhiều yếu tố. Ông Nguyễn Ngọc Thành, chuyên viên phân tích ngành ngân hàng của Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC), bên cạnh đóng góp của tăng trưởng tín dụng tốt và thu nhập ngoài lãi, lợi nhuận quý đầu năm của một số nhà băng tăng mạnh là nhờ hiệu ứng của việc bắt đầu tiết giảm chi phí hoạt động từ quý II năm ngoái tới nay.

Bên cạnh đó, là do câu chuyện riêng của bản thân ngân hàng. Như trường hợp VietinBank và BIDV, lợi nhuận quý I tăng vọt khi họ vừa kết thúc giai đoạn "gồng lưng" trích lập dự phòng cho nợ xấu bán sang VAMC. "Trong ba tháng đầu năm nay, hai ngân hàng đã thoát được áp lực này nên tạo được đột biến về lợi nhuận", ông Thành nhận xét.

Một lãnh đạo nhà băng cũng thừa nhận, tín dụng tăng trưởng mạnh trong bối cảnh biên lợi nhuận cao, thu nhập phi tín dụng lạc quan hơn so với cùng kỳ, trong khi không phải nặng gánh trích lập dự phòng đã giúp lợi nhuận ngân hàng bứt phá.

Tuy nhiên vị lãnh đạo này cũng thừa nhận, số liệu quý I cũng chưa đại diện cho bức tranh lợi nhuận ngành trong cả năm vì thời điểm cuối năm các ngân hàng bắt buộc phải trích lập dự phòng rủi ro thường chiếm tỷ lệ lớn. Lúc đó, "bức tranh" lợi nhuận ngân hàng mới thực sự rõ ràng.

"Trong quý I, chỉ một số ngân hàng trích lập dự phòng với số lượng rất nhỏ. Do đó, lợi nhuận của ba tháng đầu năm phản ánh chưa sát tình hình kinh doanh của ngành ngân hàng, mới đơn thuần là chênh lệch thu chi, trong khi chi phí trích lập dự phòng thường chiếm tỷ lệ lớn", lãnh đạo một ngân hàng cho hay.

Dự báo về diễn biến sắp tới, chuyên gia của VDSC đánh giá, lợi nhuận của các ngân hàng vẫn sẽ tăng trưởng tích cực trong các quý còn lại, nhưng sẽ khó đạt mức tăng trưởng đột biến từ 50% đến vài trăm % như quý I.

Tại cuộc điều tra xu hướng kinh doanh của các TCTD quý II/2021, kỳ vọng tăng trưởng lợi nhuận của các TCTD tại kỳ điều tra này không khả quan bằng kỳ vọng tại kỳ điều tra trước (tỷ lệ TCTD dự kiến lợi nhuận trước thuế tăng trưởng dương trong năm 2021 đã giảm từ 95% ở kỳ điều tra trước xuống còn 87,5%; tỷ lệ TCTD lo ngại lợi nhuận “giảm” đã tăng từ mức 5% lên 9,6%).

Thanh Hoa