Chính phủ đồng ý mở rộng cao tốc Bắc – Nam phía Đông theo phương thức PPP

Theo đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chủ trì 2 cuộc họp về nghiên cứu đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức đối tác công tư (PPP), chỉ đạo Bộ Xây dựng nghiên cứu phương án tối ưu, khả thi, tránh lãng phí.

Phương án đề xuất của Bộ Tài chính và Bộ Xây dựng về cơ bản là thống nhất, tuy nhiên còn khác nhau về phương án phân kỳ đầu tư, đồng thời, việc thực hiện quy định của pháp luật trong trường hợp đầu tư mở rộng theo phương thức PPP đối với các dự án đầu tư công còn ý kiến khác nhau.

Phó Thủ tướng đồng ý phương án đề xuất của Bộ Xây dựng về việc triển khai mở rộng toàn bộ tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông; trong đó, Bộ Xây dựng làm việc với nhà đầu tư 3 dự án thành phần đã triển khai theo phương thức PPP để nghiên cứu phương án đầu tư mở rộng.

Đối với 15 dự án thành phần đầu tư công, Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư theo phương thức PPP.

Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chuẩn bị báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 4/8/2025 về phương án đầu tư mở rộng, trong đó làm rõ về cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý, cơ sở kinh tế, cơ sở thực tiễn, quy hoạch, quy chuẩn, tiêu chuẩn; đề xuất 1 phương án đầu tư tối ưu, các cơ chế, chính sách đặc thù (nếu có) để có thể triển khai trong thời gian sớm nhất.

Trường hợp thực hiện phân kỳ đầu tư cần có lập luận và nêu rõ lý do. Kèm theo phương án đề xuất cần có kế hoạch triển khai cụ thể, khả thi để đảm bảo hoàn thành toàn bộ việc đầu tư mở rộng trong giai đoạn 2026 – 2030.

Dự án cao tốc Bắc – Nam phía đông dài  khoảng 1.375km với quy mô từ 2 đến 4 làn xe, bao gồm 654km (giai đoạn 2017 - 2020) đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, 721km (giai đoạn 2021 – 2025) đang được khẩn trương hoàn thành đưa vào sử dụng trong năm 2025-2026.

Tuy nhiên, quá trình khai thác phát sinh một số bất cập do quy mô cao tốc 2 làn hoặc 4 làn hạn chế như: tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông, ùn tắc giao thông, tai nạn giao thông, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển kinh tế trong điều kiện dự báo lưu lượng giao thông có xu hướng tăng do thay đổi mục tiêu về tăng trưởng kinh tế trong điều kiện hiện nay Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đường bộ cao tốc được ban hành.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp hạ tầng giao thông đề xuất tham gia mở rộng cao tốc Bắc Nam từ 4 lên 6 làn xe theo hình thức PPP. Việc đầu tư theo hình thức PPP sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp tư nhân, giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước.

Trong khi đó, theo tính toán, Bộ Xây dựng ước tính để hoàn thiện, mở rộng hoàn chỉnh hơn 1.200 km cao tốc Bắc Nam phía Đông cần khoảng 152.000 tỷ đồng..

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025 vào tháng 5 vừa qua, ông Hồ Minh Hoàng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đèo Cả cho biết, doanh nghiệp này đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất đầu tư mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức PPP.

Theo đó, đầu tư giai đoạn mở rộng các đoạn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông dài hơn 1.100km, với tổng vốn đầu tư gần 152.000 tỷ đồng.

Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, việc đầu tư theo phương thức PPP sẽ giúp tiết kiệm ngân sách nhà nước trong bối cảnh ngân sách cần tập trung cho nhiều mục tiêu phát triển kinh tế khác, đồng thời đảm bảo việc quản lý khai thác tài sản nhà nước được hiệu quả.

Cùng với đó, đầu tư theo phương thức PPP sẽ đóng góp cho ngân sách nhà nước trên cơ sở tổ chức cân đối vốn đầu tư và kiểm đếm, kiểm toán lưu lượng doanh thu thực tế của các tuyến đường.

Tháng 6 vừa qua, Tập đoàn Sơn Hải cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng, Phó Thủ tướng và các Bộ, ngành xin đầu tư mở rộng theo quy mô hoàn chỉnh 263km cao tốc Bắc - Nam phía Đông từ thị xã Hoài Nhơn (Bình Định) - TP. Nha Trang (Khánh Hòa), gồm các dự án như: Hoài Nhơn - Quy Nhơn, Quy Nhơn - Chí Thạnh, Chí Thạnh - Vân Phong, Vân Phong - Nha Trang theo phương thức PPP, 100% vốn nhà đầu tư.

Thời gian thực hiện dự án không quá 24 tháng và bảo hành công trình trong 10 năm.

Theo Tập đoàn Sơn Hải, đề xuất này nhằm hưởng ứng Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân; đồng thời, mong muốn được xây dựng những công trình có chất lượng tốt, tiến độ nhanh và huy động được nguồn lực từ xã hội, giảm bớt áp lực cho nguồn vốn ngân sách nhà nước…

Theo Hiệp hội Nhà đầu tư các công trình giao thông, trong bối cảnh ngân sách còn hạn chế, nhiều dự án trọng điểm quốc gia như đường sắt cao tốc bắc nam, đường sắt đô thị sắp được triển khai, nếu đầu tư theo phương thức PPP, do tư nhân đảm nhận, ngân sách nhà nước có thể dành nguồn lực cho các dự án tại vùng khó khăn hơn.