Doanh nghiệp châu Âu vững vàng cam kết dài hạn với Việt Nam bất chấp biến động toàn cầu

Ngày 14/10/2025, EuroCham chính thức công bố Chỉ số Niềm tin kinh doanh (BCI) quý 3/2025, xác lập một cột mốc quan trọng cho thấy sự phục hồi niềm tin mạnh mẽ trong cộng đồng doanh nghiệp châu Âu hoạt động tại Việt Nam.

Chỉ số này đã tăng lên mức 66,5 điểm, vượt qua ngưỡng ghi nhận trước giai đoạn áp thuế đối ứng của Hoa Kỳ, đồng thời đạt đỉnh cao nhất trong vòng ba năm trở lại đây. Kết quả này là minh chứng rõ ràng cho khả năng thích ứng và sự kiên cường của các doanh nghiệp châu Âu trong một thế giới đầy biến động.

Ông Bruno Jaspaert, Chủ tịch EuroCham khẳng định: "Việc giữ được niềm tin ổn định trong một thế giới đầy bất định là điều đáng chú ý , đặc biệt khi các yếu tố như căng thẳng địa chính trị, chuyển đổi công nghệ và thách thức khí hậu đang định hình lại chiến lược thương mại và đầu tư toàn cầu".

Báo cáo BCI quý 3 không chỉ là bức tranh vĩ mô mà còn ghi nhận những chuyển dịch mang tính cấu trúc đang diễn ra tại Việt Nam, bao gồm cải cách chính sách thị thực và giấy phép lao động, luồng đầu tư xanh và nỗ lực số hóa thủ tục hành chính. Những thay đổi này đang phác họa một cách nhìn rõ nét của nhà đầu tư châu Âu: Việt Nam là một nền kinh tế đầy tiềm năng,

ÁP LỰC TOÀN CẦU: THÁCH THỨC SONG HÀNH CÙNG CƠ HỘI

Bối cảnh thương mại toàn cầu đang trải qua những thay đổi rõ nét. Việc Hoa Kỳ triển khai các biện pháp thuế quan mới và chuỗi cung ứng toàn cầu tái cấu trúc đã tác động lên kết quả tài chính của các doanh nghiệp. Trong quý 3/2025, 31% doanh nghiệp được khảo sát cho biết họ chịu tác động tiêu cực, tăng đáng kể so với 15% trong quý 2/2025.

Tuy nhiên, đáng chú ý là tỷ lệ doanh nghiệp ghi nhận tác động tích cực ròng cũng tăng tương tự, từ 5% lên 9%, cho thấy những cơ hội mới đang mở ra cho các doanh nghiệp có khả năng linh hoạt thích ứng trong làn sóng tái định hình thương mại toàn cầu.

Mặc dù chịu ảnh hưởng từ các biến động này, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng khỏi Việt Nam vẫn duy trì ở mức rất thấp. Chỉ 3% doanh nghiệp cân nhắc điều chỉnh hoạt động ra nước ngoài, trong khi 3% khác đang xem xét mở rộng hoặc điều chỉnh hoạt động ngay trong nước. Điều này tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam là một điểm đến đầu tư và sản xuất đáng tin cậy, bền vững trong chuỗi giá trị khu vực.

Phần lớn doanh nghiệp châu Âu không có kế hoạch điều chỉnh đáng kể trong chiến lược đầu tư hoặc vận hành, dù vẫn còn nhiều câu hỏi xoay quanh quy định "hàng trung chuyển" từ Hoa Kỳ và các thỏa thuận thương mại đối ứng đang đàm phán. Các yếu tố như tuân thủ pháp lý, biến động thị trường hay chiến lược tìm nguồn cung có phần “phức tạp hơn” nhưng chưa đủ mạnh để làm lung lay cam kết dài hạn của khối doanh nghiệp này đối với Việt Nam.

Ông Bruno Jaspaert phân tích: "Áp lực đang dần hiện rõ, song vẫn nằm trong phạm vi mà chúng tôi quan sát được từ các kỳ khảo sát trước". Ông nhấn mạnh sự cải thiện mạnh mẽ trong tâm lý doanh nghiệp: 80% người tham gia khảo sát bày tỏ lạc quan về triển vọng trong 5 năm tới, và 76% cho biết họ sẽ giới thiệu Việt Nam như một điểm đến đầu tư.

Kết quả này cho thấy sức hút của Việt Nam vẫn giữ vững bất chấp các yếu tố ngoại cảnh. Việc FTSE Russell nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ “cận biên” lên nhóm “mới nổi thứ cấp” càng củng cố kết quả BCI kỳ này, thể hiện niềm tin ngày càng tăng của nhà đầu tư quốc tế và vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên bản đồ đầu tư toàn cầu.

Niềm tin kinh doanh này song hành với tham vọng tăng trưởng của Việt Nam. Gần một nửa (42%) doanh nghiệp khảo sát tin tưởng rằng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3–8,5% trong năm 2025, trong khi 23% giữ quan điểm trung lập và 35% bày tỏ sự thận trọng. Kết quả GDP quý 3/2025 tăng 8,23% so với cùng kỳ năm ngoái (theo Tổng cục Thống kê) đã minh chứng cho sức bật mạnh mẽ của nền kinh tế Việt Nam.

Ông Thue Quist Thomsen, CEO Decision Lab cho biết dù tâm lý thận trọng vẫn áp đảo trong đánh giá ngắn hạn, sự lạc quan đã rõ rệt hơn khi bàn về tương lai. Cụ thể, 68% doanh nghiệp kỳ vọng nền kinh tế sẽ ổn định và cải thiện trong quý tới, tăng 18 điểm phần trăm so với quý 2/2025, báo hiệu cộng đồng doanh nghiệp châu Âu đang hướng tới một giai đoạn cuối năm tăng trưởng mạnh mẽ.

CẢI CÁCH HÀNH CHÍNH CÓ TIẾN BỘ NHƯNG VẪN CÒN LỰC CẢN

BCI quý 3 cũng chỉ rõ hiệu quả hành chính vẫn là một trong những thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam phải đối mặt, với 65% doanh nghiệp cho rằng các thủ tục phức tạp đang cản trở hoạt động kinh doanh. Các quy trình liên quan đến thuế – đặc biệt là hoàn thuế giá trị gia tăng (VAT) vẫn gây nhiều khó khăn, trong khi cách hiểu và áp dụng quy định về giấy phép lao động không thống nhất giữa các địa phương tiếp tục tạo ra những rào cản trong vận hành.

Tuy nhiên, một bước tiến lớn đã được ghi nhận vào tháng 8/2025, khi Chính phủ ban hành 3 văn bản mới nhằm hiện đại hóa quy định về thị thực và giấy phép lao động, hướng tới một quy trình minh bạch, nhất quán và dễ dự đoán hơn.

Nghị định 219/2025/NĐ-CP trao quyền cho chính quyền địa phương trong việc cấp giấy phép lao động, cho phép nộp hồ sơ trực tuyến, giảm yêu cầu kinh nghiệm đối với chuyên gia trong những ngành nghề trọng yếu mới, mở rộng đối tượng được miễn giấy phép lao động, đồng thời đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính.

Nghị định 221/2025/NĐ-CP đưa ra chính sách miễn thị thực có thời hạn cho một số nhóm người nước ngoài có đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam, thể hiện cách tiếp cận linh hoạt hơn trong việc thu hút nhân tài quốc tế.

Nghị quyết 229/NQ-CP mở rộng chính sách miễn thị thực cho 18 quốc gia thành viên EU, qua đó tăng cường kết nối giao lưu giữa Việt Nam và châu Âu.

Theo kết quả khảo sát BCI Quý 3/2025, gần một nửa (48%) doanh nghiệp cho biết những cải cách này đã mang lại tác động tích cực trong hoạt động của họ, trong khi 42% cho rằng ảnh hưởng vẫn chưa rõ nét, chủ yếu do vấn đề chuyển tiếp trong giai đoạn đầu thực thi. Dù vậy, các nghị định mới đánh dấu bước tiến quan trọng hướng tới môi trường kinh doanh cởi mở và thân thiện hơn, đồng thời phù hợp với các khuyến nghị dài hạn mà EuroCham đã liên tục nêu trong Sách Trắng hằng năm.

Chủ tịch EuroCham Bruno Jaspaert nhấn mạnh: “Khi Việt Nam đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao trong hai thập kỷ tới, lưu chuyển nhân tài và chuyển giao kỹ năng cần được xem là trọng tâm của hành trình này. Những cải cách hiện nay là nền tảng then chốt để đảm bảo nguồn chuyên môn quốc tế có thể luân chuyển linh hoạt đến nơi cần thiết nhất, từ đó thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh của khu vực tư nhân Việt Nam”.

Kết quả BCI quý 3/2025 một lần nữa khẳng định Việt Nam là một trong những điểm đến đầu tư triển vọng nhất của châu Âu tại châu Á. Tuy nhiên, để năng lực cạnh tranh dài hạn của Việt Nam được đảm bảo, các doanh nghiệp nhấn mạnh sự cần thiết của tính nhất quán và minh bạch trong khung pháp lý giữa các địa phương, cũng như hiệu quả của bộ máy hành chính.