Hai tuyến đường sắt trọng điểm mở cơ hội bứt phá cho Quảng Ninh

Ngày 29/10/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 2404/QĐ-TTg điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021–2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo quyết định, Quảng Ninh chính thức được bổ sung hai tuyến đường sắt trọng điểm: Tuyến đường sắt Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái và tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh.

Chỉ 2 ngày sau khi quy hoạch mới được phê duyệt, ngày 31/10, UBND tỉnh Quảng Ninh đã họp để triển khai nhiệm vụ cụ thể đối với hai tuyến đường sắt trọng điểm này.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Ninh Vũ Văn Diện yêu cầu thành lập ngay Tổ công tác liên ngành để cập nhật và tích hợp quy hoạch 2 tuyến đường sắt vào quy hoạch tỉnh. Đồng thời rà soát, điều chỉnh các quy hoạch cấp dưới, các KCN, CCN để tránh trùng lấn và báo cáo UBND tỉnh trước 15/11.

Tỉnh cũng phân công các cơ quan chuyên môn triển khai quy hoạch chi tiết tuyến và nhà ga đường sắt cao tốc Hà Nội - Quảng Ninh; phối hợp với tư vấn hoàn thành sơ bộ hướng tuyến, cắm mốc và giao các xã, phường quản lý. Đồng thời, sẵn sàng phê duyệt chủ trương đầu tư đối với các đoạn của tuyến Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái sử dụng ngân sách tỉnh.

Theo quy hoạch được điều chỉnh, tuyến đường sắt Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái có chiều dài khoảng 187km, được xác định đầu tư trong hai giai đoạn, đến và sau năm 2030. Tuyến này sẽ kết nối chuỗi cảng biển lớn nhất miền Bắc, trong đó có cảng Cái Lân và cụm cảng Con Ong – Hòn Nét, đồng thời nối trực tiếp với Cửa khẩu quốc tế Móng Cái – điểm giao thương quan trọng giữa Việt Nam và Trung Quốc.

Hiện nay, Quảng Ninh đã đề xuất Thủ tướng cho phép sử dụng ngân sách tỉnh để thực hiện công tác chuẩn bị đầu tư, quy hoạch chi tiết, lập dự án giải phóng mặt bằng toàn tuyến đường sắt Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái, và tuyến nhánh kết nối đến cảng biển Con Ong - Hòn Nét.

Cùng với đó, Quảng Ninh đề xuất đầu tư xây dựng đoạn Hải Phòng - Hạ Long trong giai đoạn 2026-2030; đoạn Hạ Long - Móng Cái và tuyến nhánh cảng biển Con Ong - Hòn Nét nghiên cứu triển khai trước năm 2030.

Với tuyến đường sắt Hải Phòng – Hạ Long – Móng Cái, lần đầu tiên hành lang ven biển Bắc Bộ có đường sắt liền mạch từ cảng quốc tế đến cửa khẩu biên giới, góp phần hình thành “hành lang logistics Đông Bắc Á.

Còn đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh, đây là tuyến đường sắt tốc độ cao thứ hai tại Việt Nam, do Công ty CP Đầu tư và Phát triển Đường sắt cao tốc VinSpeed đề xuất đầu tư.

Tuyến đường sắt này có độ dài khoảng 120–124km, tốc độ thiết kế lên tới 350 km/h. Dự án được đầu tư theo hình thức đối tác công – tư (PPP), với tổng mức đầu tư dự kiến 5,3 tỷ USD. Tuyến có 4 ga chính: Cổ Loa (Hà Nội), Gia Bình (Bắc Ninh), Yên Tử và Hạ Long (Quảng Ninh), cùng hai depot đầu – cuối. Dự án dự kiến khởi công cuối năm 2025, hoàn thành sau 24 tháng thi công và đưa vào khai thác từ đầu năm 2028. Sau khi tuyến đường sắt tốc độ cao hoàn thành sẽ rút ngắn chặng Hà Nội – Hạ Long chỉ còn khoảng 30 phút, nhanh gấp 4–5 lần hiện nay.

Theo tính toán, lượng hành khách dự kiến đạt hơn 2 triệu lượt/năm vào năm 2028 và tăng lên trên 15 triệu lượt/năm vào năm 2050, với tần suất 30 phút/chuyến. Đặc biệt, tuyến đường sắt này còn kết nối trực tiếp với sân bay Gia Bình (Bắc Ninh) và các tuyến cao tốc hiện hữu, tạo nên mạng lưới vận tải đa phương thức đường sắt – hàng không – đường bộ đầu tiên ở miền Bắc.

Tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội – Quảng Ninh sẽ trở thành “trục xương sống” của tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, thúc đẩy du lịch, logistics và công nghiệp công nghệ cao. Với tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế (khổ đường 1.435mm) và khai thác riêng tàu khách, tuyến đường sắt tốc độ cao này là bước đột phá, tạo tiền đề cho giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa gắn với phát triển xanh và thông minh của Quảng Ninh.

Việc bổ sung hệ thống đường sắt sẽ mở ra không gian phát triển hoàn toàn mới, kết nối liền mạch từ Móng Cái đến Hà Nội và từ cảng nước sâu đến sân bay quốc tế. Đây là nền tảng vững chắc cho mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương trước năm 2030 của Quảng Ninh.