Xe điện: chung cư 'mắc kẹt hai đầu', làm sao tháo gỡ?

(KTSG Online) - Ban quản trị các chung cư đang rơi vào tình trạng 'trên đe dưới búa' về vấn đề xe điện: cấm hay cho phép đều bị người dân phản đối. Vì vậy, muốn xe điện hết bị kỳ thị thì cần nhiều giải pháp đồng bộ, không thể lấy cái áo tương lại xanh làm đồng phục mặc vào các tòa nhà cũ.      

Mới đây ban quản lý một chung cư tại TPHCM đã thông báo không nhận giữ xe điện, trong đó nêu rõ "không nhận giữ xe sử dụng điện (bao gồm xe đạp điện, xe máy điện, ô tô điện) tại khu vực hầm xe" (*). Việc bị xem là "kỳ thị xe điện" này lập tức gây ra làn sóng tranh cãi không chỉ trong phạm vi chung cư mà lan rộng ra mạng xã hội và báo chí.

Bên phản đối lệnh cấm này viện dẫn các quy định trong Luật Dân sự, Luật Nhà ở và một số quy định khác khẳng định việc cấm xe điện vi phạm về quyền sở hữu tài sản và các quyền khác của người dân. Có người còn viện dẫn các thông tin về chủ trương xanh hóa giao thông, lộ trình Net Zero của Nhà nước như một lý lẽ phản đối việc cấm xe điện.

Một số luật sư trả lời trên báo chí cho rằng, người dân có quyền khởi kiện để buộc ban quản trị, ban quản lý chung cư thu hồi lệnh cấm xe điện.

Trong khi đó, bên ủng hộ cấm xe điện, nhất là người dân sống tại chung cư lại viện dẫn các quy định trong Luật Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ cho rằng, về an toàn về cháy nổ phải được đặt lên hàng đầu.

Lý lẽ của bên phản đối còn liên quan đến tài sản nhưng ở cấp độ cao hơn: căn hộ của họ và tòa nhà chung cư. Theo những người phản đối, nếu xảy ra cháy nổ xe điện trong hầm chung cư thì do đám cháy xe điện rất khó dập tắt, nguy cơ cháy lan cả hầm xe rất cao. Khi đó kết cấu chịu lực tòa nhà sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí đến mức tòa nhà chung cư không thể tiếp tục sử dụng, điều này đồng nghĩa với việc họ bị mất tài sản.

Ban quản trị và ban quản lý các chung cư rơi vào tình thế mắc kẹt giữa hai luồng ý kiến này. Với các quy định pháp luật hiện nay về mô hình quản lý chung cư và an toàn cháy nổ, cộng thêm hiện trạng kỹ thuật các chung cư đã xây dựng trước đây thì vấn đề cho phép hay cấm xe điện không dễ giải quyết chút nào.

Theo Luật Nhà ở, cư dân chung cư bầu ra một số chủ căn hộ vào ban quản trị và ban quản trị sẽ thuê một công ty quản lý vận hành, gọi là ban quản lý. Thành viên ban quản trị là những người phải chịu trách nhiệm pháp lý về quản lý vận hành tòa nhà, kể cả phải liên đới chịu trách nhiệm pháp lý về các sai sót của ban quản lý.

Đối với các chung cư đã xây trước đây, hệ thống chữa cháy đã được cảnh sát phòng cháy chữa cháy thẩm duyệt không hề có thiết kế riêng chỗ sạc xe điện. Thêm vào đó, hệ thống điện và trạm biến thế của chung cư đã được lắp đặt với khả năng chịu tải không bao gồm việc sạc xe điện. Ngoài ra, mạng lưới cấp điện đều ngầm hóa và âm tường, không thể cải tạo để nâng công suất chịu tải.

Đây là yếu tố mang tính quyết định vì nếu cùng lúc hàng chục hay hàng trăm xe ô tô điện cắm sạc qua đêm thì nguy cơ quá tải lưới điện chung cư là điều khó tránh khỏi.

Với quy định về trách nhiệm pháp lý, nếu xảy ra cháy nổ ở hầm xe gây hậu quả nghiêm trọng dẫn đến chết người chẳng hạn, các thành viên ban quản trị và ban quản lý là những người sẽ bị truy cứu trách nhiệm. Thậm chí họ có thể bị truy tố hình sự và rơi vào vòng lao lý vì làm sai phương án phòng cháy chữa cháy đã được thẩm duyệt.

Trước nguy cơ tiềm tàng này, một số ban quản trị sẽ chọn cách không chấp nhận xe điện như một biện pháp tự bảo vệ. Dù biện pháp này mang tính cực đoan nhưng suy cho cùng lại không sai với quy định an toàn cháy nổ hiện hành.

Vì vậy, để giải quyết vấn đề xe điện hài hòa quyền lợi của người dân chung cư, cần phân loại điều kiện chớ không thể máy móc áp dụng chung một khuôn được. Việc tổ chức giữ và sạc xe điện phải đảm bảo an toàn cháy nổ và rõ ràng về trách nhiệm để bảo vệ các thành viên ban quản trị khi sự cố không phải lỗi của họ.

Đối với việc giữ xe điện, an toàn cháy nổ vẫn là yếu tố phải đặt lên hàng đầu. Thay vì để cho các ban quản trị tự "bơi" như hiện nay, cảnh sát phòng cháy chữa cháy phải tham gia khảo sát, thẩm duyệt lại phương án phòng cháy chữa cháy sau khi bổ sung phần sạc xe điện. Chỉ những chung cư nào có phương án bao gồm sạc xe điện đã được cảnh sát phòng cháy chữa cháy thẩm duyệt mới được nhận xe điện.

Đối với các chung cư cũ, không thể bố trí các khu vực sạc xe điện tách biệt và không thể tăng công suất chịu tải của hệ thống lưới điện thì không được nhận giữ xe điện.

Về lâu dài, cần sớm có quy chuẩn kỹ thuật cho trạm sạc bao gồm an toàn cháy nổ và quy định các tòa nhà xây trong thời gian tới phải có khu vực riêng dành cho xe điện.

Xe điện là vấn đề mới phát sinh vì khi xây các chung cư trước đây chưa có xe điện. Vì vậy cần có cách phân loại để giải quyết phù hợp, không thể áp chung một khuôn. Muốn xe điện hết bị kỳ thị thì cần nhiều giải pháp đồng bộ, không thể lấy cái áo tương lai xanh làm đồng phục mặc cho các tòa nhà cũ được.----------------------------

(*) https://tuoitre.vn/chung-cu-nha-tro-cam-xe-dien-nguoi-dan-roi-vao-the-kho-20250728144041571.htm